امام سجاد (علیه السلام)

حفظ مرزهای جغرافیایی و عقیدتی اسلام، برای بقای اسلام ضروری است. امام سجاد (علیه‌السلام) در صحیفه سجادیه، از خداوند برای مرزداران و سربازان مسلمانان عزت، قدرت و روزی فراوان طلب می‌کند. این دعا، اهمیت مرزداری و حمایت از مجاهدان در راه حفظ امنیت امت اسلامی را نشان می‌دهد.

سوگواری برای امام حسین (علیه‌السلام) موجب زنده نگه‌داشتن نهضت عاشورا و تقویت روحیه مقاومت در برابر ظلم است. نخستین مجالس عزاداری، به پیشنهاد حضرت زینب (س) و با نقش‌آفرینی امام سجاد (ع) در شام، پس از تغییر سیاست یزید و اظهار پشیمانی او، برگزار شد.

در دیدگاه اسلامی، اعضای بدن امانتی الهی هستند که باید در مسیر کمال انسان به‌درستی به‌کار گرفته شوند. امام سجاد (علیه‌السلام) در “رساله حقوق”، بر حق زبان تأکید می‌کند؛ آن را به گفتار نیک عادت دهیم، از زشت‌گویی، پرگویی و بیهوده‌گویی بپرهیزیم، زیرا زبان، نشان عقل است.

انسان گاهی در زندگی از همه ناامید می‌شود و کمک دیگران بی‌ثمر می‌ماند. امام سجاد (علیه‌السلام) در مناجات خود یادآور می‌شود که تنها خداوند، امید حقیقی است؛ او درخواست بنده را اجابت می‌کند، گناهان را می‌پوشاند، نزد خود نزدیک می‌سازد و توکل‌کنندگان را کفایت می‌نماید.

ابراهیم ادهم روایت کرده که در صحرا، کودکی را دید که تنها در حال حرکت بود. با تعجب از او پرسید: به کجا می‌روی؟ کودک پاسخ داد: به خانه پروردگار. این داستان نمادی از اخلاص و ایمان پاک کودکانه است که راه رسیدن به خدا را می‌جوید.

پس از فتح شام، مردم آن دیار با سیره پیامبر (ص) و اصحاب آشنا نبودند و رفتار معاویه و بنی‌امیه را اسلام می‌پنداشتند. حکومت بنی‌امیه در نظر آنان عادلانه‌تر از حکومت روم بود. ناآگاهی آنان چنان بود که گمان می‌کردند پیامبر (ص) فقط بنی‌امیه را به ارث گذاشته است.

نیت، روح و اساس هر عمل است و ارزش اعمال انسان به نیت قلبی او بستگی دارد. اگر نیت خالصانه و برای خدا باشد، عمل پاداش الهی دارد. اما اگر آلوده به خواسته‌های نفسانی و انگیزه‌های دنیوی باشد، ارزش معنوی ندارد و حتی ممکن است موجب عذاب شود.

امام سجاد (علیه‌السلام) عمر خود را در اطاعت خدا، یاری مستمندان، دعا و عبادت سپری کرد. یکی از جلوه‌های بارز زندگی ایشان، گریه مداوم بر مصیبت امام حسین (علیه‌السلام) بود. حتی در صحرا، با سر بر سنگی، هزار بار ذکر گفت و با اشک، اندوه خود را ابراز می‌کرد.

امام سجاد (علیه‌السلام) عمر خود را در اطاعت خدا، یاری مستمندان، دعا و عبادت سپری کرد. یکی از جلوه‌های بارز زندگی ایشان، گریه مداوم بر مصیبت امام حسین (علیه‌السلام) بود. حتی در صحرا، با سر بر سنگی، هزار بار ذکر گفت و با اشک، اندوه خود را ابراز می‌کرد.

گاهی شرایط زندگی چنان سخت می‌شود که انسان آرزوی مرگ می‌کند. برخی مکتب‌ها مرگ را رهایی از زندان دنیا دانسته و حتی خودکشی را مجاز شمرده‌اند. اما در نگاه الهی، مرگ به خودی خود مطلوب نیست؛ بلکه زندگی و مرگ، هر دو باید در مسیر کمال و بندگی خدا باشند.

پس از واقعه کربلا، یزید در شام مجلسی برپا کرد و خطیبی مأمور شد تا از امام علی (ع) و امام حسین (ع) بدگویی کند. امام سجاد (ع) با اصرار مردم اجازه سخنرانی گرفت و با معرفی اهل‌بیت (ع) و جایگاه آنان، حقیقت را برای مردم آشکار ساخت.

امام سجاد (علیه‌السلام) به دلیل موضع‌گیری‌های قاطع در برابر هشام بن عبدالملک و دفاع از اسلام، به دستور ولید مسموم و به شهادت رسید. در لحظات آخر، وصیت پدرش امام حسین (ع) را یادآور شد: از ظلم به بی‌پناه بپرهیز. و به امام باقر (ع) فرمود: بر حق صبور باش.

امام سجاد (علیه‌السلام) به القابی چون زین‌العابدین و سجاد شهرت یافت. این القاب را مردم، به دلیل عبادت و تقوای کم‌نظیر ایشان، به او دادند. در دوران تاریک حکومت اموی، امام با رفتار و گفتار خود، سیرت پیامبر (ص) و اهل‌بیت (ع) را زنده کرد.

امام سجاد (علیه‌السلام) فقر و مشکلات اقتصادی را از بزرگ‌ترین مصیبت‌ها می‌دانست. ایشان از ناتوانی در رفع نیاز مؤمن، به شدت اندوهگین می‌شد. امام (ع) در عمل نیز برای حل مشکلات اقتصادی مردم کوشید؛ دوبار اموالش را در راه خدا بخشید و پنهانی به نیازمندان کمک می‌کرد.