علی بن یقطین، از یاران امام کاظم (علیه‌السلام)، در دربار هارون بود اما مخفیانه به امام خمس و هدایایی می‌فرستاد. روزی هارون، خلعت‌هایی از جمله بالاپوشی خاص خلفا به او داد. علی آن را برای امام فرستاد، اما امام آن را بازگرداند و فرمود: «آن را نگه‌دار، بعدها برایت اهمیت خواهد داشت.»
امام کاظم (علیه‌السلام) در پاسخ فرمودند: “آنچه درباره برادرت شنیده‌ای، اگر از گناهانی باشد که خداوند نهی کرده است، پس او را دروغگو بدان و گمان نیکت را درباره‌اش حفظ کن. اما اگر خودش به گناه اعتراف کرد، او را نصیحت کن و راه درست را نشان بده.”
ریشه بسیاری از مشکلات اجتماعی، عدم تعادل بین «خوددوستی» و «دگردوستی» است. اگر حب ذات افراطی شود، خودخواهی و ظلم پدید می‌آید و اگر دگردوستی افراطی باشد، فرد آسیب می‌بیند. امام کاظم (علیه‌السلام) فرمودند: **«مؤمن برای دیگران همان را می‌خواهد که برای خود می‌خواهد.»**
ابوحنیفه برای آزمایش علم امام کاظم (علیه‌السلام) پرسید: “آیا کسی که در کوچه غصبی راه برود، گناه کرده است؟” امام فرمود: “آیا زمین ملک خدا نیست؟ اگر خدا اجازه داده، گناهی نیست وگرنه، ستم کرده است!” ابوحنیفه شگفت‌زده از حکمت امام شد.
امام کاظم (علیه‌السلام) فرمودند: “امامت، هدایتگری به امر الهی است.” خداوند در قرآن، خود را “هادی” معرفی کرده و پیامبران و امامان را پیشوایان هدایت دانسته است. هدایت، شأن جدایی‌ناپذیر امام است که انسان‌ها را به صراط مستقیم راهنمایی می‌کند و مسیر سعادت را نشان می‌دهد.
امام کاظم (علیه‌السلام) فرمودند: “عقل، هدایتگر انسان به سوی حق و عمل صالح است.” خرد نه‌تنها در شناخت حقایق، بلکه در رفتار و زندگی عملی نیز نقش دارد. هرچه عقل شکوفاتر شود، انتخاب‌های صحیح‌تر و سبک زندگی خردمندانه‌تری خواهیم داشت. تقوا و دوری از گناه، عقل را تقویت می‌کنند.
مردی در مدینه با امام کاظم (علیه‌السلام) دشمنی شدیدی داشت و حکومت نیز از او حمایت می‌کرد. یاران امام اجازه خواستند که او را بکشند، اما امام آنان را منع کرد و فرمود: «من، خود، او را تنبیه خواهم کرد.» سپس با اخلاق نیک، دشمنی او را به دوستی تبدیل نمود.
مرد رِیّی با نامه‌ی امام کاظم (علیه‌السلام) نزد والی جدید رفت. والی پس از خواندن نامه، با احترام با او برخورد کرد و مالیات‌های سنگین را برداشت. مرد شادمان نزد امام بازگشت و گفت: «ای فرزند رسول خدا! برکات دعای شما بود که مشکل من حل شد.»
سفیان بن نزار ادامه می‌دهد: مأمون گفت: سپس دیدیم که پدرم هارون به شدت به امام موسی کاظم (علیه‌السلام) احترام می‌گذارد، با او سخن می‌گوید، از او مشورت می‌خواهد و گاهی در میان جمعیت او را صدر مجلس می‌نشاند. این صحنه‌ها در ذهنم باقی ماند و مرا به تفکر درباره مقام و منزلت اهل‌بیت (علیهم‌السلام) واداشت.
امام کاظم (علیه‌السلام) به صفوان بن مهران فرمود: شترانت را به هارون کرایه می‌دهی؟ صفوان گفت: فقط برای حج، نه لهو و تفریح. امام فرمود: آیا دوست داری زنده بماند تا کرایه‌ات را بدهد؟ صفوان پاسخ داد: بله. امام فرمود: هرکه بقای ظالم را بخواهد، در آتش است.
امام کاظم (علیه‌السلام) در ۷ صفر ۱۲۸ هجری میان مکه و مدینه به دنیا آمدند. ایشان در دوران ظلم عباسیان، سال‌ها در حبس و شکنجه بودند. علم و فضائل اخلاقی امام، دانشمندان را تحت‌تأثیر قرار داد. به دلیل صبر و بردباری فوق‌العاده، «کاظم» لقب یافتند و در سخاوت بی‌نظیر بودند.
