امام کاظم (علیه‌السلام) فرمودند: “عقل، هدایتگر انسان به سوی حق و عمل صالح است.” خرد نه‌تنها در شناخت حقایق، بلکه در رفتار و زندگی عملی نیز نقش دارد. هرچه عقل شکوفاتر شود، انتخاب‌های صحیح‌تر و سبک زندگی خردمندانه‌تری خواهیم داشت. تقوا و دوری از گناه، عقل را تقویت می‌کنند.
جابر بن عبدالله انصاری، یار دیرین پیامبر (ص)، هنگام دیدار با امام باقر (ع)، ایشان را در آغوش گرفت و سلام پیامبر (ص) را به ایشان رساند. امام باقر (ع) با ادب پاسخ دادند: «وَعَلیٰ رَسُولِ اللَّهِ السَّلامُ وَ رَحمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکاتُهُ.»
پیرمردی فقیر و ناتوان به مسجد آمد و از پیامبر (ص) درخواست غذا، لباس و کمک کرد. پیامبر (ص) که خود چیزی نداشت، او را به خانه فاطمه (س) راهنمایی کرد، زنی که خدا و رسولش را دوست داشت و ایثارگر بود. پیرمرد با امید به در خانه فاطمه (س) رفت.
امیرالمؤمنین (ع) نماز را با تمام وجود درک می‌کرد. در جنگ تیر از پایش در نماز بیرون کشیدند، اما متوجه نشد. در سخت‌ترین لحظات جنگ صفین نیز نماز را ترک نکرد و فرمود: هدف این جهاد، برپایی عدالت و اقامۀ نماز و احکام الهی است.
امام علی (علیه‌السلام) برخلاف حاکمان ستمگر، در برابر مخالفان تساهل و صبر پیشه کرد. پس از بیعت مردم مدینه، عمار یاسر پیشنهاد داد که مخالفان را مجبور به بیعت کنند، اما امام علی (ع) به جای اجبار، آزادی عقیده را محترم شمرد و الگویی متفاوت از برخورد با دشمنان ارائه داد.
وفای به عهد از برترین فضایل انسانی در اسلام است و نشانه ایمان محسوب می‌شود. قرآن و ائمه (علیهم‌السلام) بر پایبندی به تعهدات تأکید دارند، حتی در برابر کفار. حقوقدانان نیز معاهدات را اساس تفاهم و صلح می‌دانند. پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) با اقوام مختلف پیمان‌هایی بست.
پیرمردی از شام، با اشتیاق زیارت امیرالمؤمنین (علیه‌السلام)، به سپاه ایشان رسید. از فضایل حضرت شنیده بود و می‌خواست از علم او بهره گیرد. امام فرمود: «هرکه دو روزش برابر باشد، زیان کرده است. کسی که دنیا هدفش باشد، در جدایی از آن حسرت می‌خورد. اگر فردایش بدتر از امروزش باشد، از رحمت خدا محروم است.»
او به گذشته سخت و پرمشقت خود می‌اندیشید؛ روزهایی که حتی تأمین غذای خانواده‌اش دشوار بود. شگفت‌زده از اینکه چگونه یک جمله کوتاه، سه‌بار شنیده‌شده، روحش را نیرو بخشید، مسیر زندگیش را تغییر داد و او را از فقر و تنگدستی نجات بخشید.
