یکی از موضوعات مهمی که در خصوص حرکت امام حسین (علیه السلام) در میان متفکران و حتی مردم عادی بارها و بارها مطرح گردیده و به آن پرداخته شده، این است که آیا امام حسین (علیه السلام) در کربلا شکست خورد، یا آنکه پیروز گردید؟ در ظاهر، اصل واقعه به اینجا ختم می‌شود که آن حضرت و یاران باوفایش همگی در عصر عاشورا در خون خود غلطیدند و شربت شهادت نوشیدند و سپاه شام به نشانه پیروزی به جشن و پایکوبی پرداختند و شیپور پیروزی نواختند. با این وجود، آیا باز هم می‌توان حسین (علیه السلام) را پیروز میدان دانست؟
در هر جهان بینی، موضوع حق و باطل یکی از مباحث مهم به شمار می‌آید. از منظر قرآن کریم، جریان هستى بر اساس حق بنا شده و دین اسلام، حق را پایدار معرفى مى کند و در مقابل، هر چند باطل را نفى نمى کند اما آن را پایدار ندانسته بلکه آن را موقت و گذرا می‌داند.
این اصالت، استمرار، پیروزی و حاکمیت حق، به بیان‌های مختلفی در قرآن کریم آمده است. از آن جمله در اواخر سوره صافات گفته شده است: “وعده قطعی ما برای بندگان فرستاده ما از پیش مسلم شده،(و آن این است) که آنان یاری شدگانند، و لشکریان ما پیروزند.” [1]
آیا مقصود قرآن در اینجا غلبه نظامى است؟ یعنى هر گاه میان یک پیامبر یا پیروان یک پیامبر، یک مرد حق، یک ولى خدا یا یک امام با کسى یا کسانى جنگى در بگیرد، همیشه طرف مقابل شکست مى خورد؟ قطعا این نیست، چون خود قرآن بارها از کشته شدن ناحق انبیاء سخن مى گوید.[2]
درست است که از نظر ظاهرى، برخورد نظامى هم وجود دارد، اما لزوما همه برخوردها جنبه نظامى ندارد. گاهی یک جنگ، ماهیت سیاسى یا اقتصادی و … دارد، اما بعضى از مبارزه‌ها هم، جنبه اعتقادى و ایدئولوژیکى دارند و چون حامل یک اندیشه و عقیده و ایدئولوژى هستند، مى خواهند موانع گسترش آن را بر دارند یا اینکه راهى پیدا کنند تا اندیشه خود را در دنیا تبلیغ کنند.
با توجه به آن چه گفته شد، مقصود قرآن کریم از پیروزی فرستادگان الهی، قطعا پیروزى نظامى نیست بلکه پیروزى لشکریان خدا و اهل حق در نبردی اعتقادى است. لذا اگر مى گوییم پیامبران و اولیای خدا همیشه پیروز هستند، لزوما مقصود، پیروزى نظامى نیست.
به عنوان نمونه اگر ما مبارزه حسین بن على (علیه السلام) با لشکریان یزید و ابن زیاد را از جنبه نظامى و از نظر ظاهرى، در نظر بگیریم، امام حسین (علیه السلام) شکست خورد و آنها پیروز شدند؛ اما اگر ماهیت اصلی ماجرا را در نظر بگیریم، موضوع یک مطلب فکرى و اعتقادى است. یعنى حکومت یزید سمبل جریانى بود که مى خواست فکر اسلامى را از بین ببرد و امام حسین (علیه السلام) براى احیاى فکر اسلامى به مبارزه به پا خاست. لذا در این صورت برای یافتن پیروز میدان، باید ببینیم آیا امام حسین (علیه السلام) به مقصودش رسید یا خیر؟ آیا توانست یک اندیشه را در دنیا زنده کند یا نتوانست؟
پاسخ به این سوال مستلزم مطالعه و بررسی تاریخ در ادوار گوناگون است. اگر تاریخ گذشته و یا حتی تاریخ معاصر را بررسی کنیم، مى بینیم که سید الشهداء (علیه السلام) توانست به مقصود خود برسد. بیش از هزار و سیصد سال است که این نهضت، هر سال یک پیروزى جدید به دست مى آورد؛ یعنى هر سال واقعه عاشورا، زاینده و پویاست.
اگر چه فرزندان پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در دشت نینوا به فجیع ترین صورت ممکن به قتل رسیدند و اهل بیت ایشان به اسارت رفتند و اگر چه امویان در ظاهر توانستند به پیروزی برسند، اما دیری نپایید که وعده جاودان پروردگار محقق شد و سر انجام، کاروان اسرا در حالی به سرزمین کربلا بازگشتند که ذره‌ای آبرو برای ظالمین باقی نمانده بود و حق چنان متجلی گردید که تا به امروز حسین بن علی (علیه السلام) مظهر حق و مظهر استقامت در راه حق و روشنایی بخش تمام آزادگان و عدالت جویان بشریت گردید.
در طول تاریخ، همیشه حق و باطل با یکدیگر در حال جنگ بوده اند، ولى همان گونه که گفته شد، قرآن کریم وعده پیروزى نهایى حق بر باطل را مى دهد؛ لذا توصیه مى کند ایمان داشته باشید و غصه هیچ چیز را نخورید، ایمان داشته باشید که برترى از آن شماست؛[3] از کمى خودتان و از زیادى آنها بیم نداشته باشید، از مال فراوانشان که ثروت هاى دنیا را انباشته اند، ترس نداشته باشید؛ از اسلحه و زور فراوانشان نترسید؛ فقط مجهز به ایمان و حقیقت باشید، مؤمن واقعى باشید؛ انسان واقعى باشید، اگر چنین شدید، پیروزى از آن شماست و این حقیقت در کربلا به تمام معنا متجلی گردید.
لذا معنى شعار «کل یوم عاشوراء» این است که هر روز به نام امام حسین (علیه السلام) با ظلم و باطلى مبارزه مى شود و حق و عدالتى احیاء مى شود. این پیروزى است و چهپیروزى بالاتر از این؟ یزیدها و ابن زیادها مى روند ولى حسین‌ها و عباس‌ها و زینب‌ها باقى مى مانند … آرى، آنها مى میرند اما این‌ها زنده و جاوید باقى مى مانند.
)برگرفته از کتاب “حق و باطل”، تألیف: “استاد شهید مرتضی مطهری” )با اندکی تلخیص و اضافات((
پاورقی ها:
برچسب خورده:استمرارپیروزى نهایى_پیروزی حامل یک اندیشه_حق و باطل_روشنای جاویدان_سید الشهدا امام حسین_شربت شهادت_قرآن کریم_متفکران_مظهر حق_ نبردی اعتقادى_وعده قطعی
[1] (سوره صافات، آیات 171 تا 173)
[2] )سوره آل عمران، آیه 21(
[3] (سوره آل عمران، آیه 139)