شیعیان بعضاً متّهم به شرک می‌شوند، متّهم به اینکه آنان حوائج خود را به جای اينكه از خداوند خالق بخواهند، از مخلوق می‌خواهند! مثلاً به جای اينكه به خدا بگويند: “ای برطرف‌کننده غم و اندوه!”، آن را خطاب به حضرت عباس (علیه‌السلام) به کار می‌برند.
اما اگر منصفانه نگاه کنیم، شیعه به معنای واقعی، به توحيد اعتقاد دارد و جز خداوند آفريدگار عالم، موجودی را مستقل در وجود و ايجاد نمی‌داند! شیعه می‌گوید هر چه غير خدا هست، مخلوق است و مخلوق، در حد ذات خود، توانايی هيچ‌گونه اثرگذاری در غير خود را ندارد. اما اگر خداوند بخواهد، می‌تواند خاصيت اثرگذاری بر دیگران به او داده شود. مثلاً بنا بر نقل قرآن کریم، حضرت مسيح (علیه‌السلام) با اینکه مخلوق است، به اذنِ خالقش، قدرت خلق‌کردن پيدا می‌كند:
“…اي عيسی بن مريم! به ياد آور، نعمتم را بر خودت… كه از گل، شكل پرنده می‌سازی و در آن می‌دمَی و آن پرنده می‌شود به اجازۀ من، و آدم نابينا و مبتلا به بيماری برص را شفا می‌بخشی به اجازۀ من، و مرده‌ها را از قبرها بيرون می‌آوری [زنده می‌كنی] به اجازۀ من…”[note]1- “إذ قال الله ياعيسى ابن مريم اذكر نعمتي عليك وعلى والدتك إذ أيدتك بروح القدس تكلم الناس في المهد وكهلا وإذ علمتك الكتاب والحكمة والتوراة والإنجيل وإذ تخلق من الطين كهيئة الطير بإذني فتنفخ فيها فتكون طيرا بإذني وتبرئ الأكمه والأبرص بإذني وإذ تخرج الموتى بإذني…” (سوره مائده، آیه 110)[/note]
حال، اگر كسی از حضرت مسيح (علیه‌السلام) بخواهد که به اجازۀ خدا، نابينایی را شفا دهد يا مرده‌ای را زنده كند، آيا مشرك شده است؟
از سوی دیگر، خداوند حكيم، ادارۀ عالم را بر اساس نظام توسّل به مخلوقات خود قرار داده و فرموده است:
“ای كسانی كه ايمان آورده‌ايد! تقوای خدا را رعايت كنيد و برای نيل به فيض رحمت او، وسيله‌جويی كنيد (و از طريق وسايل و اسباب به رحمت گستردۀ او دست يابيد)….”[note]2- “يا ايها الذين آمنوا اتقوا الله و ابتغوا اليه الوسيلة…” (سوره مائده، آیه 35)[/note]
حال اگر کسی از حضرت ابوالفضل (علیه‌السلام) كه او را مخلوق، اما دارای اجازه از جانب خدا در برطرف‌کردن غم و اندوه می‌داند، بخواهد و بگوید: “ای برطرف‌کننده غم و اندوه! اندوه مرا برطرف ساز”،[note]3- یا کاشف الکرب عن وجه الحسین اکشف کربی بحق اخیک الحسین[/note] نه تنها مشرك نشده، بلكه طبق دستور خدا عمل كرده است. اگر هم بگويند، او مرده و از مرده چيزی خواستن نامعقول است، باید گفت که خداوند در قرآن کریم فرموده است: “هرگز گمان نكن كه كشته‌شدگان در راه خدا مرده‌اند! بلكه زنده‌اند و نزد خدا روزی می‌گیرند.”[note]4- “ولا تحسبن الذين قتلوا في سبيل الله أمواتًا بل أحياء عند ربهم يرزقون” (سوره آل عمران، آیه 169)[/note]
بر این اساس، منظور از شرك اين است كه مخلوقی از مخلوقات خدا را همانند خدا، مستقل در وجود و ايجاد بدانيم. امّا اگر با اعتقاد به اينكه او از جانب خدا دارای اجازه در انجام كارهایی از قبيل شفایِ بيماران و گره‌گشايی از زندگی درماندگان است، از او تقاضای انجام این كارها را بنماييم، شرك نيست!
از طرف دیگر، حضرت ابوالفضل (علیه‌السلام) آن‌چنان نزد خدا عظيم است كه امام سجاد (علیه‌السلام) دربارۀ او فرموده است: “به‌یقین عباس، نزد خدا منزلتی دارد كه روز قيامت همۀ شهدا به مقام و منزلت او غبطه می‌خورند.”[note]5- “إن للعباس عند الله تبارك و تعالى منزلة يغبطه بها جميع الشهداء يوم القيامة” (امالی صدوق، صفحه 463)[/note] اين بيان، برتری وی را نسبت به تمام شهدا اثبات می‌كند. همچنین عصر روز تاسوعا، وقتی امام حسین (علیه اسلام) آگاه شد كه لشكر كوفه قصد آغاز جنگ دارند، ایشان را روانه نمود و فرمود: “جانم فداي تو اي برادرم عباس! سوار شو…”[note]6- “يا عباس! اركب بنفسي أنت” (الارشاد، جلد2،صفحه 90)[/note]با توجه به اينكه امام معصوم از روی خوشايندگويی و مبالغه سخن نمی‌گويد، این جمله، نشان‌دهندۀ عظمت فوق‌العاده و مقام رفیع حضرت ابوالفضل (علیه‌السلام) در نزد پروردگار است.
حال باید پرسید: اگر کسی برای علاج بيماری خود به يك پزشك رجوع كند، كار صحيحی انجام داده، ولی اگر دیگری برای رفع مشکلات مادی و معنوی زندگی خود از حضرت ابوالفضل (علیه‌السلام)، كه خدا به‌واسطه مقام بلندش او را توانای بر اين كار كرده است، کمک بخواهد، مشرك شده است؟! آن هم کسی که طبق شواهد متعدد و غیرقابل‌انکار در طول تاریخ، حاجت‌های گوناگون مادی و معنوی افراد مختلف با آیین‌های مختلف، به‌واسطۀ توسّل به او برآورده شده‌اند[note]7- به عنوان نمونه، به کتبی نظیر “کرامات العباسیة” یا “اعجب القصص فی کرامات العباس” مراجعه شود.[/note]، تا بدانجا که او را لقب “باب‌الحوائج (درگاه نیازها)” داده‌اند. و به‌راستی که این لقب برازنده اوست…
(برگرفته از کتاب “حسین؛ چراغ هدایت و کشتی نجات”، تألیف: “آیت‌الله سید محمد ضیاءآبادی”)
سایت رشد فرارسیدن 4 شعبان
سالروز میلاد
علمدار رشید کربلا و یاور صدیق امام سید الشهدا (علیه‌السلام)،
باب الحوائج،
حضرت اباالفضل العباس (علیه السلام)،
را به تمامی مسلمانان، به خصوص شما دوست گرامی تبریک و تهنیت می گوید.
پاورقی‌ها: