«صله رحم»
صله رحم، پیوند با تمام خویشان و نزدیکان نسبی به هر طریق، چه به صورت حضوری و چه به صورت غیرحضوری و برقراری ارتباط های مجازی می‌باشد. بدیهی است كه خویشاوند هر قدر به انسان نزدیك‌تر باشد، وظیفه او در حفظ پیوند بيشتر و لازم‌تر است.
از این رو پیوند و ارتباط با خویشاوندان نسبی و نیکی به آنان از راه‌های مهم رشد و تعالی و تقرب به خدای سبحان است که پس از ایمان به خدا از با فضیلت‌ترین اعمال دینی به شمار می آید[1]، و قطع ارتباط با خویشاوندان هم نوعی پیمان‌شکنی با خدای سبحان محسوب شده است[2] و پروردگار چنین افرادی را نفرین کرده و از رحمت خویش دورشان ساخته است[3].
در همین رابطه امام صادق (علیه السلام) در بياناتی موجز پيرامون اهمیت صله رحم و برخی شرایط و آثار آن، نکات مهمی را به ما آموزش داده و می‌فرماید:
“صله رحم… شهرها را آباد و عمرها را طولانی می کند.”[4]
“صله رحم کنید، هر چند با سلام کردن باشد[5].”
“با خویشانت پیوند برقرار کن، هر چند با دادن جرعه ای آب[6].”
“برترین پیوند خویشاوندی این است که از آزارشان خودداری شود.”[7]
همچنین آن حضرت در رابطه با مرز صله رحم و این که پیوند خویشاوندی تنها به بستگان خوب و با ایمان اختصاص ندارد، ماجرایی را از زمان جد بزرگوارشان حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل می کند و می فرماید: “مردی نزد رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) آمد و عرض کرد: ای پیامبر خدا! خویشاوندانی دارم که جز ستم، قطع رحم و دشنام من، کاری نمی کنند، آیا آنان را رها کنم؟”
پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: “در این صورت خدا همه شما را ترک خواهد کرد.”
مرد پرسید: “پس چه کنم؟”
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: “با کسی که پیوند خود را با تو گسسته پیوند برقرار کن و به آن که تو را محروم ساخته عطا کن و از آن که بر تو ستم کرده در گذر. هرگاه چنین کردی خدا در برابر آنان پشتیبان تو است[8].”
در همین رابطه ابن حُمَید از امام صادق (علیه السلام) پرسید: “آیا خویشاوندانی که مخالف عقیده دینی من هستند، حقی بر عهده من دارند؟”
حضرت صادق (علیه السلام) فرمود: “آری، حق خویشاوندی دارند که هیچ چیز آن را قطع نمی کند[9]…”
در آخر به عنوان حسن ختام، سفارش حضرت امام جعفر بن محمد صادق (علیهم ا السلام) به پیروانشان در رابطه با صله رحم مطرح می‌شود:
“سلام مرا به کسانی که از من پیروی و به سخنانم عمل می‌کنند برسان و بگو که شما را به تقوای الهی سفارش می کنم… با نزدیکان و خویشان خود صله رحم کنید. در تشییع جنازه آنان حاضر شوید و از بیمارانشان عیادت کنید و حقوق ایشان را به جای آورید…(اگر چنین کنید) گفته می شود: این فرد جعفری است و این کار شما مرا شادمان می کند[10].”
(برگرفته ازکتاب “مفاتیح الحیاة” تالیف: آیت الله جوادی آملی، (با تلخیص و اضافات))
پاورقی ها:
[1] سوره بقره، آیه 83 ـ سوره نساء، آیه 36 ـ سوره انعام، آیه 151
[2] سوره بقره، آیه 27 ـ سوره رعد، آیه 25
[3] همان ـ سوره محمد، آیات 22 و 23
[4] اصول کافی، جلد2، صفحه 152
[5] اصول کافی، جلد2، صفحه 155
[6] اصول کافی، جلد2، صفحه 151
[7] همان
[8] اصول کافی، جلد2، صفحه 150
[9] اصول کافی، جلد2، صفحه 157
[10] اصول کافی، جلد2، صفحه 636