رحمت به مانند باران

باسمه تعالی

آیا پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) رحمت است براى عموم مردم يا فقط رحمت است براى مؤمنين؟!

پروردگار در قرآن می‌فرماید: “و ما تو را نفرستاديم مگر اينكه رحمت براى همۀ عالميان باشى.”[1]

به راستی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)، رحمت برای همگان است. پس چرا خیلی از انسان‌ها از این رحمت تأثیری نمی‌گیرند؟!

جواب این سؤال در کلام خود پيغمبر اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) آمده که فرمود: “وصف هدايت و دانشى كه خداوند مرا به آن برانگيخت، چون بارانى است كه بر زمينى مى‏بارد كه بخشى از آن زمين خوب و حاصل‌خيز است و آب را مى‏پذيرد و سبزه و علف بسيار مى‏روياند و بخشى از آن سفت و سخت است كه آب را نگاه مى‏دارد و خداوند به وسيلۀ آن به مردم بهره مى‏رساند و از آن مى‏آشامند و كشتزارهايشان را آبيارى مى‏كنند و به كشت‌وكار مى‏پردازند و بر بخش ديگرى از آن [زمین] مى‏بارد كه دشت است و نه آب نگاه مى‏دارد و نه علف مى‏روياند….”[2]

از نظر رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) بعضى از زمين‌ها شن‌زار هستند؛ باران مى‏بارد اما از اين طرف كه‏ مى‏ريزد، از آن طرف فرو مى‏رود. يك روز كه بگذرد و آفتابی بيايد، انگار بارانى نيامده. از اين طرف آب آمده، از آن طرف آب منتقل شده و زير زمين رفته و اين زمين يك ذره از اين آب استفاده نكرده‌است. گروهى از مردم چنين هستند.

زمين‌هاى ديگرى هست كه خيلى سفت و سنگستان است؛ آب در آن فرو نمى‏‌رود. مثل يك حوضِ آب است و آب را بر روی خود نگه داشته‌است. خود آن زمين از آن آب استفاده نمى‏كند ولى آدم‌ها، حيوان‌ها و پرنده‏ها مى‏آيند از اين آب استفاده مى‏كنند. وسيله است براى استفاده كردن ديگران، ولى خودش استفاده نمى‏برد. بعضى از مردم هم اين‏گونه اند. اين‌ها آنچه را كه خداوند به وسيله پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرستاده در خودشان جمع مى‏كنند، مثل يك حوض آب. براى ديگران بيان مى‏كنند و ديگران استفاده مى‏كنند اما خود آن بدبخت‌ها هيچ استفاده نمى‏كنند.

این افراد ممکن است ده‌ها هزار حديث از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) حفظ باشند و اينها را براى مردم ديگر بیان کنند و باعث تغییر در آنان شوند. اما او خودش به حرف خودش عمل نمى‏كند. مثل آدمى است كه خوانی پر نعمت برای دیگران گسترده است ولی خود از این نعمات استفاده نمی‌کند.

اما سرزمين سومى هست، زمينى كه خاك حاصل‌خیز دارد، باران مى‏آيد، اين جور خاك‌ها باران را مثل يك ظرف آب نگه نمى‏دارد، بلكه در خود جذب مى‏كند اما رد هم نمى‏كند. در اين زمين است كه شما مى‏بينيد گل‌ها و گياهان و سبزه‏ها مى‏رويد؛ اين زمين است كه بعد از مدتى مى‏بينيد سبز و خرم و پر از دار و درخت است.

بنابراين پيغمبر اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) براى همه رحمت است، يعنى بالقوه براى همه رحمت است، چون باران كه فقط براى اين زمين نمى‏آيد، روى همه زمين ها مى‏بارد. اما چه کسی از این رحمت استفاده می‌کند؟ کسی که ضمیر وجودش آمادگی بهره‌مندی و استفاده را داشته باشد.

لذا پيغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نيامده كه فقط سلمان و ابوذر و عمار را هدايت كند؛ پيغمبر آمده ابوجهل و ابولهب و ابوسفیان را هم هدايت كند اما آن‌كه از اين پيغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم) استفاده مى‏كند سلمان است و ابوذر و عمار و آن‌هاى ديگر به اختیار خودشان از این رحمت بی بهره‌اند و استفاده نمى‏برند.

و این رحمت و هدایت تا امروز ادامه دارد…

(برگرفته از کتاب “تفسیر سوره توبه”، تألیف “استاد شهید مرتضی مطهری” (با تلخیص و اضافات))

پاورقی ها:

[1] (سوره انبیا، آیه 107)

[2] بحارالانوار، جلد 1، صفحه 184 ـ نهج افصاحة، صفحه 847