باسمه تعالی
“شما را در درگاه خدا شفیع قرار میدهم و به وسیله شما به او تقرب میجویم و شما را در همه حالات و کارهایم در پیش روی خواسته ها و حاجات و تصمیم هایم (به عنوان شفیع) قرار میدهم.”
(فرازی از زیارت جامعه کبیره “[1]…نقل شده از امام هادی (علیه السلام))
نمیدانم چه کنم. مشکلات کلافه ام کرده اند. چه کسی میتواند آن‌ها را حل کند؟ با چه کسی میتوانم درد دل کرده و از او کمک بخواهم؟
همه ما کما بیش در چنین شرایطی قرار گرفته ایم و این سوال ها را از خود پرسیده ایم. گاهی به دنبال شخصی یا چیزی میگردیم تا به وسیله آن به حاجات خود رسیده و مشکلاتمان را بر طرف کنیم.
بدون شک گرفتاری ها و حاجات ما هر قدر هم که در نظرمان بزرگ باشند، برآوردن آن برای خداوند آسان است. خدایی که شنوا، دانا، حاضر و قادر است و از رگ گردن به ما نزدیکتر است[2]، تواناترین و بهترین کسی است که میتوان در سختی ها به او تکیه کرد.
اما خداوند راه تقرب خود را به ما نشان داده است؛ آن جا که در قرآن مجید دستور داده است که برای نزدیک شدن به او به دنبال وسیله بگردیم و آن چه را که وسیله تقرب به سوی اوست، بشناسیم و دست به دامن آن بزنیم: “ای کسانی که ایمان آورده اید! از مخالفت فرمان خدا بپرهیزید و وسیله‌ای برای تقرب به او بجویید[3] … “
در این آیه کریمه، پرهیز از مخالفت با خدا یعنی بر خلاف سنت و قانون الهی حرکت نکرده و در نظام خلقت، تخلف نکنیم.
اگر خوب به عالم هستی بنگریم، در می‌یابیم که نظام خلقت بر پایه توسل بنا نهاده شده است. به عنوان نمونه: خدا میتواند بدون واسطه بذر را برویاند و تبدیل به یک درخت تنومند کند؛ اما این کار را به وسیله تابش خورشید و ریزش باران انجام میدهد. این قانون نظام خلقت است. ما نیز هنگام تشنگی، آب را وسیله رفع عطش خود قرار میدهیم و بدون واسطه آب، نمیتوانیم عطش خود را برطرف کنیم. در همین راستا نیز طبق قانون الهی، برای تقرب به خداوند باید وسیله‌ای پیدا کنیم.
مسلّم است بهترین کسی که میتواند وسیله رسیدن به خدا را به ما معرفی کند، خود اوست. اما آیا او چنین چیزی را به ما معرفی کرده است؟!
در حدیثی سلمان فارسی از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل میکند که:
«خداوند عزوجل میفرماید: “ای بندگان من! آیا چنین نیست که کسی با حاجت سنگین و بزرگی نزد شما بیاید و شما حاجت او را بر نیاورید، او کسی را که نزد شما آبرومند باشد آورده و نزد شما شفیع قرار میدهد تا شما به حرمت آن شخص آبرومند و محترم حاجت او را برآورید؟ آیا این طور نیست؟ حال که چنین است پس بدانید گرامی ترین مخلوقات نزد من و با فضیلت ترین و آبرومند ترین آن‌ها در پیشگاه من، محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) و برادرش علی (علیه السلام) و ائمه طاهرین (علیهم السلام) هستند. اعلام میکنم هرکسی که حاجت مهمی دارد و میخواهد نفعی ببرد و به خواسته هایی برسد، یا بلا و مصیبتی بر او وارد شده و میخواهد دفع بلا کند، پس باید مرا به وسیله رسول من محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) و خاندان طاهرینش (علیهم السلام) بخواند. من به بهترین وجهی که شما به خاطر شخصی آبرومند حاجت کسی را بر می‌آورید، حاجت او را بر خواهم آورد[4].”»
بار دیگر این فراز از زیارت جامعه کبیره را با هم مرور کنیم: “شما [اهل بیت (علیهم السلام)] را در درگاه خدا شفیع قرار میدهم و به وسیله شما به او تقرب میجویم و شما را در همه حالات و کارهایم در پیش روی خواسته ها و حاجات و تصمیم هایم (به عنوان شفیع) قرار میدهم.”
امام هادی (علیه السلام) در این عبارات نورانی، راه تقرب به خدا را برای ما روشن نموده اند و در قالب زیبای زیارت، «توسل» را که یکی از اعتقادات مهم پیروان و دوست دارانشان است، بازگو فرموده اند[5].
پیشوای هدایتگرمان، از راه تعلیم این زیارت به شیعیان خود، به بیان حقایق دین و ترویج مکتب شیعه و ولایت اهل بیت (علیهم السلام) به دور از فضای بزرگنمایی پرداخته است. پس چه زیباست ما نیز هم برای آموختن معارف دین خویش، به آبرومندان نزد خدا متوسل شویم و از آنان کمک جوییم.
(برگرفته از کتاب: “حبل المتین (شرح زیارت جامعه کبیره)”، تألیف: “آیت الله سید محمد ضیاء آبادی”(با تصرف و اضافات))
پاورقی ها:
[1] (من لایحضره الفقیه، جلد 2، صفحه 613)
[2] (سوره ق، آیه 16)
[3] (سوره مائده، آیه 35)
[4] وسائل الشیعه، جلد 7، صفحه 101
[5] (سنن ترمذی، جلد 5، صفحه 229- سنن ابن ماجه، جلد 1، صفحه 441- مسند احمد، جلد 4، صفحه 138و …)