«منشور مردم‌داری»
عبدالله نجاشی شخصيت مشهور تاریخی است که از طرف منصور عباسی به حکومت اهواز منصوب گردید. وی از محضر حضرت صادق (علیه السلام) دستورالعمل و خط مشي‌ای را درخواست کرد که باعث نزدیکی‌اش به پروردگار و رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) باشد. حضرت صادق (علیه السلام) جواب نجاشی را در رساله‌ای بیان فرمودند كه بخش‌هايی از آن به شرح ذيل است:
“…بدان كه رستگاری تو در حفظ خون مردم، آزار نرساندن به دوستان خدا، مهربانی با مردم، حسن معاشرت و نرمی در حال قدرت، رفق با دوستان و با کسانی که به تو احتیاج دارند، رفع كمبودهای مردم و به عدالت با آنان رفتار کردن است…
از رساندن طعام برای شکم‌های گرسنه کوتاهی مکن و پاداش این کار را در پیشگاه خدا کوچک مشمار. پدرم نقل می کرد که از پیغمبر خدا شنیده بود که “به خدای عزوجل و به روز قیامت ایمان ندارد کسی که سیر بخوابد ولی شکم همسایه او گرسنه باشد”…
بترس از خدا كه مبادا قلب یکی از بندگان خدا را بترسانی، زیرا پدرم از پدرش از علی بن ابی‌طالب (علیه السلام) نقل کرده :” هر کسی با قهر و خشونت به روی مؤمنی نظر کند و او را بترساند، خداوند در روز قیامت که هيچ پناهی جز او نيست، وی را می‌ترساند”…
کسی که یک حاجت برادر مؤمن خود را برآورده کند، خداوند حاجات کثیره او را برآورده خواهد کرد كه يكی از آنها رفتن به بهشت است. کسی که مؤمنی را لباس بپوشاند یا سیر کند یا او را بر مرکب خود سوار نماید یا وسائل ازدواج او را فراهم نماید، خداوند او را از لباس‌ها و غذاها و مرکب‌ها و همسران بهشتی عنایت کند… كسی که به خانه برادر مؤمن خود برود و او را زيارت کند بدون اينکه نياز و حاجتی به او داشته باشد، جزء زيارت‌کنندگان خدا محسوب می‌شود و بر خداست که زائر خود را اکرام نمايد…
مبادا لغزش مؤمنین را پیگیری کنی که خدا نیز با تو چنین خواهد کرد. کمترین مرحله کفر این است که انسان کلامی را از برادر مؤمنش بشنود و آن را به خاطر نگه دارد تا روزی او را رسوا کند…
…پدرم از پدرانش از اميرالمؤمنين (علیه السلام) نقل نمود که فرمود: “هر کس درباره مؤمنی چيزی را که با چشم خود ديده و با گوش خود شنيده است برملا کند و عزت و آبروی او را از بين ببرد، چنين کسی مصداق آيه شريفه “كسانى كه دوست دارند زشتكارى در ميان افراد باايمان شيوع پيدا كند، براى آنها در دنيا و آخرت عذابى دردناك خواهد بود[1]”.
بدين ترتيب، حضرت صادق (علیه السلام) به نجاشی اندرزهای دلپذیری دادند كه در قالب اين موارد، آنچه که لازمه حسن رفتار یک مسلمان حقیقی با ديگران است آمده است.
(برگرفته از كتاب “زندگانی حضرت امام جعفر صادق (علیه السلام))”، اثر مرحوم دكتر سيد جعفر شهيدی (با برخی تغييرات و اضافات))
پاورقی‌ها:
[1] (سوره نور، آيه 19)