طبع امام مجتبی (علیه السلام) به گونه‌ای بود که هرگز نیازمند را دست خالی و ناامید بر نمی‌گرداند. آنقدر بلندنظر بود که مبالغ بسیاری را در یک مرحله کمک می‌کرد و بدین سبب شگفتی دیگران را بر می‌انگیخت؛ چرا که آن حضرت می‌خواست همیشه و تا آخر عمرِ فرد تهيدست، او را بی‌نیاز کند و هرگز راضی نمی‌شد احتیاج فقط یک روز نیازمند بر آورده شود؛ مبادا وی دست خود را به سوی دیگران دراز کند.
روزی شخصی خدمت امام مجتبی (علیه السلام) رسید و از اين الگوی تمام‌نمای کرم پرسید: “کرم چیست؟” آن حضرت فرمودند: “عطا کردن قبل از درخواست و اطعام در سختی و قحطی “[1].
بسيار ارزشمند است که انسان در بخشش، طبع و نظری بلند داشته باشد و بر طبق فرموده امام حسن (عليه السلام) پیش از آنکه کسی ابراز نیاز کند، او را بی‌نیاز سازد. کسانی که برای حل مشکلات مالی مردم اقدام می‌کنند، خداوند متعال به آنها برکت می‌دهد[2].” خداوند به آنها حیثیت و آبروی دنیایی می‌دهد و کارهايشان به سادگی انجام می‌شود. لذا چه نيکوست قبل از اینکه کسی درخواست کند، خودمان بخشش را آغاز کنیم و به درد دل ارحام و دوستان گوش فرا دهیم.
قسمت دوم کرامت این است که در مشکلات و قحطی‌ها مردمان را سیر کند. همه ما افرادی را می‌شناسیم که از نظر تهیه مواد غذایی دچار سختی هستند. در ماه مبارک رمضان باید بر مبنای نوع‌دوستی و عاطفه انسانی به فکر آنها باشیم. اگر از اقوام هستند، به عنوان صله رحم و هر اندازه که می‌توانیم مواد غذایی تهیه کنیم و محترمانه به آنها هدیه کنیم. تمرین کردن این روش‌ها به‌خصوص توسط جوان‌ترها بسیار ستودنی است. چه خوب است جوانان این کرامات را از خود نشان دهند تا در پی آن دریابند چه خیراتی را به دنبال دارد.
در برابر شخص کریم، شخص لئیم و بخیل است که در احادیث به شدت از دوستی با چنین افراد و داد و ستد با آنها نهی شده است. از امام حسن (عليه السلام) پرسیدند: لئامت چیست؟ فرمودند: “قلة الندی و أن ينطق بالخناء[3]” يعنی لئامت و پستی، کم بخشش کردن و زبان فحاش و ناسزاگویی داشتن است.
کلمه ندی در روايت فوق به معنای کف دست است. شخص لئیم کف دستش کوچک است؛ کنايه از اينکه دست بخشنده ندارد و دستش باز نیست. دست کوچک به اعطای يک خوراکی مختصر اکتفا می‌کند، ولی دست بزرگ کار اساسی می کند و گرهی را از جريان زندگی طرف را باز می‌کند.
خدا به دستی که بخشنده و کریم باشد برکت می‌دهد. هر اندازه دستمان را ببندیم، دست عنايت پروردگار نسبت به ما محدود می‌شود. رقم دارایی مهم نیست؛ مهم این است که این رقم چگونه استفاده می‌شود. آدم لئیم و پَست کسی است که علاوه بر نداشتن دست دهنده، زبان فحاش هم دارد و کسی از زبان او در آسایش نیست.
چه نيکوست با بهره‌گيری از اين الگوی کرم و با ممارست بخشش مطابق فرمايش آن پيشوای مظلوم در راستای رسيدن به طبع والا و نظری بلند و حفظ آن قدم برداريم.
(برگرفته از کتاب “حُسن حَسن” نویسنده: سید حسین حسینی با تلخیص و اضافات)
برچسب خورده:اطعام در سختی_امام حسن مجتبی_پروردگار_زبان فحاش_ستودنی_شگفتی_طبع والا_قحطی_ماه مبارک رمضان
پاورقی‌ها:
[1] ” تحف العقول عن آل الرسول (صلی الله عليه و آله و سلم)، صفحه 225
[2] در اين زمينه می‌توان به آيه 261 سوره بقره اشاره نمود: “حكايت آنان كه اموال خويش را در راه خدا انفاق مى كنند، حكايت دانه اى است كه هفت خوشه رويانيده كه در هر خوشه صد دانه باشد. و خدا براى هر كه بخواهد، دو برابر هم مى كند، كه خدا وسعت بخش و دانا است
[3] تحف العقول عن آل الرسول (صلی الله عليه و آله و سلم)، صفحه 225