باسمه تعالی
مساله گسترش سريع اسلام ، يكى از مسائل مهم تاريخى جهان است كه درباره علل آن بحث و گفتگو مى شود . اسلام از آن جهت كه از سرزمين خودش خارج شد و افقهاى ديگرى را گشود مانند مسيحيت است ؛ چرا كه اسلام در جزيرة العرب ظهور كرد و امروز ما مى بينيم كه در آسيا ، آفريقا ، اروپا ، آمريكا و در ميان نژادهاى مختلف دنيا پيروانى دارد . ولى اسلام از نظرگسترش ، خصوصيتى ويژه دارد كه همان سرعت گسترش آن است . اسلام چه در سرزمين عربستان و چه در خارج عربستان ، چه در آسيا ، چه در آفريقا و چه در جاهاى ديگر فوق العاده سريع پيشروى كرده است . . .
لامارتين – شاعر معروف فرانسوى – مى گويد : اگر سه چيز را در نظر بگيريم ، احدى به پاي پیامبر اسلام نمی‌رسد: يكى فقدان وسائل مادى ، ديگري سرعت پيشرفت يا همان عامل زمان و سوم بزرگى هدف . مردى ظهور مى‌كند و دعوتى را ارائه مي دهد ؛ در حالى كه هيچ قدرت و نيرویی ندارد و حتى نزديكترين افراد و خويشاوندان خودش با او به دشمنى بر مى خيزند . او تنها ظهور مى كند و هيچ همكار و همراهي ندارد . اما دعوت او از خودش شروع مى‌شود و تدريجاافراد ديگر ايمان مى آورند و به او مي پيوندند ولي با وجود چه سختيها و مشقتهائي . . . ! اگر اهميت هدف او را با وجود فقدان وسائل مادي به همراه سرعتى كه به آن هدف رسيده است در نظربگيريم ، پيامبر اسلام به گفته لامارتين در دنيا شبيه ونظيري ندارد . . .
اما سرّ اين نفوذ و توسعه پر شتاب در چيست ؟ حقيقت اين است كه در بين همه عوامل ، عامل اول نفوذ و توسعه اسلام در هر جا ، خود قرآن و محتواي آن است . ولى از قرآن كه صرف نظر كنيم ، شخصيت رسول اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم)، خلق وخوى و طرز رفتار پيامبر ، سيره رسول خدا و نوع رهبرى ومديريت آن حضرت ، عامل دوم نفوذ و توسعه اسلام است . حتى بعد از وفات پیامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) هم تاريخ زندگى و سيره آن حضرت ، خود عامل بزرگى براى پيشرفت اسلام بوده است.
اما مگر پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم)چگونه بود ؟ پیامبر در سلوك فردى و در امور شخصى اش، فردي مهربان و در منتهاي بردباري بود، ولى در تعهدها ومسؤوليتهاى اجتماعى نهايت درجه صلابت را داشت . به عنوان نمونه :
زمان ، زماني است كه رسول خدا(صلي الله عليه و آله و سلم)در مسند رهبري جامعه مسلمين در شهر مدينه قرار دارد. پیامبر مى خواهد در نماز جماعت حاضر شود كه شخصى در كوچه می آيد و جلوى پیامبر را مى گيرد و مدعى مى شود كه من از توطلب كارم و طلب مرا همين الان بايد بدهى . پيغمبر به او مى گويد : اولا تو از من طلبكار نيستى و بي جهت ادعا مى كنى و ثانيا الان پول همراهم نيست ، اجازه بده تا بروم . اما او يك قدم هم نمی گذارد تا رسول خدا(صلي الله عليه و آله و سلم) آن طرف تر برود . هر چه پيغمبر با او نرمش نشان مى دهد ، او بيشتر خشونت مى ورزد تا آنجا كه با پیامبر گلاويز مى شود و رداى پيغمبر را دور گردن ايشان مى پيچد و مى‌كشد كه در اثر آن گردن رسول خدا(صلي الله عليه و آله و سلم) سرخ مي شود .مسلمين به دنبال دير كردن پيامبر، به دنبال آن حضرت مي آيند و مى بينند يك يهودى چنين ادعايى دارد مى خواهند تا با او با خشونت برخورد كنند ، اما رسول خدا(صلي الله عليه و آله و سلم) مى گويد كارى نداشته باشيد ، من خودم مى دانم با رفيقم چه كنم آنقدر نرمش نشان مى دهد كه يهودى همان جا مى گويد : ” اشهد ان لا اله الا الله و اشهد انك رسول الله“و مى گويد تو با چنين قدرتى كه دارى اين همه تحمل نشان مى دهى ؟ ! اين تحمل ، تحمل يك فرد عادى نيست ، بلكه تحملي پیامبرانه است . . .
اما از سوي ديگر فردي از اشراف قريش[1] دزدى كرده است . وقتى قضيه ثابت و مسلم شد و آن فرد اقرار كرد كه دزدى كرده ام ، بايد حكم درباره او اجرا مى شد . اينجا بود كه توصيه ها و وساطتها شروع شد . يكى گفت : يا رسول الله ! اگر مى شود از مجازات او صرف نظر كنيد ، اين فرد فرزند فلان شخص است كه مى دانيد چقدرمحترم است ، با مجازات او ، آبروى يك فاميل محترم از بين مى رود . پدرش آمد ، برادرش آمد و . . . اما هر چه گفتند ، پيامبر (صلي الله عليه و آله و سلم) فرمود : محال است ، آيا مى گوئيد من قانون اسلام را معطل كنم ؟ !اگر همين شخص يك فردي بى كس بود و وابسته به يك فاميل اشرافى نبود ، همه شما مى گفتيد بله دزد است و بايد مجازات بشود. لذا ابدا شفاعتها و وساطتها را نپذيرفت .
پس پیامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) در مسائل اصولى هرگز نرمش نشان نمى داد در حالى كه در مسائل شخصى فوق العاده نرم و مهربان بود و بسيار عفو داشت و به راحتي مي گذشت . همين نرم خوئي ، از مهم ترين عوامل گسترش سريع اسلام است . . .
(بر گرفته از كتاب : “سيره نبوي” ، تأليف شهيد مرتضي مطهري (ره))
برچسب خورده:اخلاق پیامبر اکرم (ص)_ انتشار سریع اسلام_ حلم برای خدا_ سیره پیامبراکرم ص_عامل انتشار اسلام_قاطعیت برای خدا_گسترش سریع اسلام
پاورقي :
[1] قريش از بزرگترين و مهمترين قبائل مكه است كه چه در دوران جاهليت و چه پس از آن در بين مردم از جايگاه بالائي برخوردار بود . قريش طوائف مختلفي داشت و رسول اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) نيز خود از يكي از طوائف آن به نام “بني هاشم” مي باشند