“راه تقرب”
عنوان بصرى كه نود و چهار سال از عمرش مى‌گذشت، پس از اينكه حضرت صادق (عليه السّلام) در مدينه به نشر علم و فضيلت مشغول شدند، در خدمت آن جناب حاضر مى‌شد و از محضر پر فيض ایشان بهره‌مند مى‌گرديد. در یکی از ملاقات‌های بین او و امام صادق (عليه السّلام)، پس از آنکه حضرت در مورد حقیقت بندگی توضیحاتی را بیان می‌نمایند، چند توصیه مهم برای تقرب به خدا بیان می‌دارند که آنها را از زبان عنوان بصری می‌شنویم:
عنوان بصری می‌گوید: به حضرت عرض کردم:” يا اباعبدالله! مرا نصيحت كن”.
حضرت صادق (عليه السّلام) فرمودند: “شما را به انجام نُه عمل توصيه مى‌كنم و [عمل به] اين وصيّت‌ها براى كسانى كه مى‌خواهند به خداوند تقرب جويند لازم است؛ از خداوند مى‌خواهم كه شما را در انجام آنها توفيق دهد. سه وصيّت در تربيت بدن و سه عدد در حلم و بردبارى، و سه وصيّت در علم؛ اين وصيّت‌ها را حفظ كن و آنها را ترك مكن و سهل انگارى منما.
عنوان بصری گويد: من خود را آماده شنيدن سخنان آن حضرت كردم، پس فرمود:
آن سه وصيّت كه به بدن مربوط مى‌شود:
هنگامی که به غذایی اشتها نداری از آن مخور كه حماقت و نادانى مى‌آورد؛
و تا گرسنه نشده‌اى، غذا نخور؛
و هر گاه خواستى غذایى صرف كنى، از حلال بخور و هنگام خوردن، نام خدا را بر زبان بیاور…
اما آن سه خصلت كه درباره حلم است:
اگر كسى به شما گفت: “يكى بگو و ده تا بشنو”، [در جواب] بگو “اگر ده تا گفتى يكى هم نمى‌شنوى”؛
هر كس تو را فحش داد بگو اگر در آنچه مى‌گویى صداقت دارى از خداوند مى‌خواهم مرا بيامرزد، و اگر دروغ مى‌گویى از خداوند مى‌خواهم شما را رحمت كند؛
و هر كس تو را تهديد به ظلم كرد، تو او را اندرز بده و برايش دعا كن.
اما آن سه خصلت كه درباره علم است:
هر چه نمى‌دانى از علما سؤال كن و هرگز براى آزمايش دانش آنها سؤال نكن؛
از عمل كردن به رأى خود (خودرأیی) دورى كن و هميشه جانب احتياط داشته باش؛
از فتوا دادن (در اموری که در آن تخصص نداری) بترس همان طور كه از شير (حیوان درنده) مى‌ترسى؛ و گردن خود را پلی برای عبور مردم قرار نده…”
(برگرفته از کتاب “مشکاة الأنوار”، تألیف: علی بن حسن طبرسی[1]با مختصری تغییرات)
پاورقی‌ها:
[1] متن فوق برگرفته از ترجمه فارسی این کتاب توسط مرحوم شیخ عزیز الله عطاردی می‌باشد