«دنیایی آباد، آخرتی پربار »
دین اسلام به کار کردن اهمیت می‌دهد و پیروان خود را به فعالیت توصیه می‌کند. در روایات پیشوایان و ائمه معصومین (علیهم السلام) آمده است که از بیکاری و کسالت پرهیز کنید و سستی را از زندگی خود دور نمائید. قابل توجه است که نه تنها کار و کوشش و تلاش برای تامین زندگی دنیا سفارش شده است بلکه به ارتباط کار با زندگی اخروی هم اشاره شده است. ائمه ی اطهار (علیهم السلام) علاوه بر توصیه به پیروان خود برای کار کردن، خود نیز به کار اهمیت زیادی می‌دادند و هرگز این وظیفه ی خود را به کسی دیگری واگذار نمی‌کردند.
از ابوعمرو شیبانی نقل شده است که:
روزی امام صادق (علیه السلام)را دیدم که جامه ی زبری بر تن و بیل در دست داشت و در بوستان خویش سرگرم کار بود در حالی که سرا پایش را عرق فراگرفته بود. پیش خود فکر کردم که شاید علت این که امام (علیه السلام) خود بیل به به دست گرفته و مشغول این کار شده، این است که شخص دیگری نبوده است. لذا ایشان از روی ناچاری خودش دست به کار شده است. جلو آمدم و عرض کردم: “این بیل را به من بدهید تا من انجام دهم.” امام (علیه السلام)فرمود: “نه! من دوست دارم که مرد برای تحصیل روزی، رنج بکشد و آفتاب بخورد[1].”
هم چنین در سخنان امامان ما، مرزهای بین کار و عبادت به روشنی مشخص شده است و از گوشه نشینی و ترک فعالیت اجتماعی و فقط پرداختن به عبادت فردی نهی شده است.
مردی از سفر حج برگشته بود و سرگذشت مسافرت خودش و همراهانش را برای امام صادق (علیه السلام)تعریف می‌کرد. مخصوصا یکی از همسفرانش را بسیار می‌ستود: “که چه مرد بزرگواری بود، ما به همسفری مرد شریفی مثل او افتخار می‌کنیم. او پیوسته در حال عبادت بود و همین که جایی توقف می‌کردیم، او به گوشه‌ای می‌رفت و سجاده ی خویش را پهن می‌کرد و به عبادت خویش می‌پرداخت.”
امام (علیه السلام) از آن مرد پرسید: “پس چه کسی کارهای او را انجام می‌داد؟ چه کسی به مرکب او رسیدگی می‌کرد؟”
مرد گفت: “البته افتخار این کارها با ما بود. او فقط به عبادت خودش مشغول بود و کاری به این کارها نداشت.”
امام (علیه السلام) فرمود: “بنابر این همه ی شما از او برتر بوده اید.”
مطابق با گفتار و سیره امام صادق (علیه السلام)، تلاش برای کسب روزی حلال، یکی از ابعاد مهم زندگی هر مسلمانی است. براساس چنین بینشی، کارنه تنها نقش اقتصادی و کسب درآمد دارد، بلکه حائز اثرات مثبت و فراوان روحی و اجتماعی نیز می‌باشد. کار و فعالیت سالم، باعث آسایش روانی، رضایت از زندگی، حفظ آبرو و عزت نفس فرد می‌شود و به او نشاط روحی و انگیزش روانی می‌دهد. بدینسان، کار، بستر مناسبی برای رشد فضیلت هاست و بیکاری، زمینه ساز مفاسد اخلاقی است.
(برگرفته از کتاب “داستان راستان”، تألیف: “آیت الله شهید مرتضی مطهری”(با تصرف و اضافات))
پاورقی:
[1] بحارالانوار، جلد11، صفحه 120