باسمه تعالی
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند: “حیا بر دو قسم است؛ یکی حیای عاقلانه است و دیگری حیای بی‌خردانه[1].”
حیای عاقلانه آن است که انسان در جامعه رعایت ادب را کرده و از انجام اعمال ناشایست بپرهیزد .
می‌توان به فردی گفت: حیا کن! ظرف خاکروبه و زباله را کنار کوچه نیانداز، مردم را اذیت نکن، آب کثیف و آلوده و متعفن را در کوچه نریز، مزاحم مردم مباش و… این قِسم حیا، پسندیده است. اینها حیای مبتنی بر عقل است. اما حیای کم‌خردانه این است کسی به فرزند خود بگوید: برو منزل عمویت برای عرض تبریک عید. اگر فرزند پاسخ داد که خجالت می‌کشم. من حیا می‌کنم. این را می‌گویند حیای احمقانه.
با توجه به اینکه بسیاری از مشکلات شخصیتی، ریشه در دوران کودکی دارد، چه باید کرد که بچه‌ها از این حیای کم‌خردانه نجات یابند؟
برای نجات از این حیا باید بازی‌های دسته‌جمعی را احیا کرد و ترویج نمود. والدین باید فرزندان خود را ترغیب کنند تا با بچه‌های دیگر بجوشند. با اشتیاق حرکت کنند و با همسالانشان بازی کنند و در نتیجه آن پرده حیای کم‌خردانه که حالت انفعال نفسانی است و در حکم ضعف و زبونی است، برداشته شود. بدین‌گونه، بچه‌ها برای اجتماع ساخته می‌شوند. ورزش‌های جمعی حتی برای کسانی که علاقه به سخن‌گویی و سخن‌رانی در میان جمع دارند، مفید است. کمرویی چنین فرصت و اجازه ای را نمی دهد. ورزش‌های جمعی زمینۀ مناسبی برای غلبه بر کمرویی است. بچه‌ها وقتی با یکدیگر انس بگیرند، می‌توانند معنویات خود را نیز در کنار بازی و ورزش به یکدیگر انتقال دهند و حرف‌های گفتنی خود را به زبان آورند. همین عمل، تمرین نطق در اجتماع است.
این روزها که به دلیل ویروس کرونا، بچه‌ها مجبورند بیشتر در خانه ها بمانند، باید مراقب باشیم ویروس کمرویی و خجالتی شدن به جانشان نیفتد و با رعايت پروتكل‌های بهداشتی، از فرصت‌های باهم بودن، به بهترین شکل استفاده کرد. خصوصا بازی‌ها و معاشرت‌های درون خانواده، مانند بازی پدر با فرزندان و از این قبیل انجام شود و بعد از برطرف شدن و کنار رفتن این بیماری به سرعت روابط اجتماعی و بازی‌ها و ورزش‌های کودکانه را احیا و بازسازی نمود.
(برگرفته از کتاب “اهداف تربیت بدنی و دیدگاه‌های تربیتی اسلام”، اثر “مرحوم حجت الاسلام فلسفی” (با تغییر و اضافات))
برچسب‌ها: اخلاق – پیامبر – تربیت – حیا
پاورقی:
[1] کافی، جلد 2، صفحه 106.