«حکم عقل»

  1. خانه
  2. »
  3. عيد سعيد مبعث
  4. »
  5. «حکم عقل»

از آنجایی که تمامی ادیان آسمانی وجود نعمت عقل را در انسان به رسمیت می‌شناسند، همواره انسان را به عنوان موجودی عاقل مخاطب قرار داده و با او ارتباط برقرار می‌کنند. اهمیت این موضوع در اسلام به عنوان آخرین و کامل ترین ترین آئین آسمانی تا به آنجاست که زیر بنای اعتقادات اسلامی بر محوریت عقل شکل می‌گیرد و عقل به عنوان حجتی الهی، معیار انتخاب دین و دل بستن به اصول اعتقادی، معرفی می‌شود.لذا اهل بیت (علیهم السلام) همواره در عمل به ما می‌آموزند که نه تنها باورهای صحیح نباید هیچ گونه تعارضی با تعقل داشته باشد، بلکه باید برخواسته از حکم عقل باشد.

به عنوان نمونه، یکی از اساسی ترین اصول اعتقادی تمامی ادیان الهی، لزوم بعثت انبیاء در میان مردم به عنوان حجتهای الهی است. امام صادق (علیه السلام) در گفتگو با فردی مادی گرا، ریشه‌های محکم و عقلانی این باور را برایمان ترسیم می‌کند.

فردی از منکران الحادگربه خدمت امام جعفر صادق (علیه السلام) آمد و چندین سوال را مطرح نمود. ازجمله سوال‌های او این بود که چگونه بعثت پیامبران را اثبات می‌کنی؟

امام صادق (علیه السلام) این گونه پاسخ فرمودند:

“در ابتدا ثابت نمودیم که باید برای ما خالق و صانعی برتر و والاتر از تمامی مخلوقات وجود داشته باشد؛ خالقی منزه از آنکه مردم بتوانند او را (با چشم ظاهری) ببینند، لمس کنند … همچنین دانستیم که او خالقی حکیم است، یعنی هر چه که از او صادر می‌گردد، حکمت و مصلحت بندگان در آن است.

حال در اینجا مشخص می‌شود که باید رسولان و فرستادگانی از جانب آن خداوند حکیم در میان خلق حضور داشته باشند تا کلام خالق را به بندگانش برسانند و مردم را نسبت به مصالحی که از جانب آفریننده یشان برای آنها صادر شده و پذیرش آن موجب رستگاری و روی گردانی از آن موجب هلاکت مردم می‌شود، هدایت نمایند.

این افراد همان پیامبران هستند؛ (همان) انسان هایی که خداوند براساس حکمت خود آنها را از میان مخلوقات برگزیده و مبعوث گردانیده است (و همان) افرادی حکیم و دانا که خداوند متعال آنها را به علم و حکمت تادیب نموده است.

 آنها به لحاظ آفرینش همانند سایر مردم هستند، ولی از جهت احوال و صفات نیکو، نسبت به سایر مردم برترند.

خداوند حکیم و علیم پیامبرانش را در تمام دورانها، به علم و حکمت و دلایل و براهین و همچنین ارائه نشانه‌های حقانیت ( آیات و بینات) مجهز نموده است. پس هرگز زمین خدا از حجتی از جانب خدا بر خلق، که همراه او دانش و برهانی باشد که دلالت بر راستی گفته ی او و پیامبری که پیش از او بوده است بکند، خالی نیست.”

هنگامی که این فرد پاسخ این پرسش خویش به همراه سایر سؤالات مطرح شده را از امام صادق (علیه السلام) دریافت نمود، و به واسطه ی پاسخ‌های امام (علیه السلام) به اسلام ایمان آورد و شهادتین بر لبان جاری نمود.

بر این اساس مشخص می‌گردد که به دنبال توحید، اعتقاد به لزوم بعثت انبیاء، حکمی عقلائی است. لذا اگر ما انسانها حقیقتا آنرا بپذیریم و در عمل آنرا باور کنیم، راه و رسم زندگی سعادتمند را که مبتنی بر مصالح و مفاسد حقیقی است، تجربه خواهیم نمود.

(برگرفته از کتاب حیاة القلوب (تاریخ پیامبران)، تالیف: علامه مجلسی، همراه با توضیح و تصرف)

سایت رشد فرارسیدن 27 رجب، سالروز

بعثت سرور رسولان و خاتم پیامبران

حضرت محمد مصطفی (صلی الله علیه و آله و سلم)

را به تمامی مسلمانان به خصوص شما دوست گرامی تبریک و تهنیت می‌گوید.