باسمه تعالی
حسد، یکی از صفات ناپسند و ریشه بسیاری از دشمنی‌ها، جبهه گیری‌ها و غیبت‌هاست. حسد در حقيقت آرزوی زوال نعمت از ديگران است. در مقابل حسد، غبطه قرار دارد. غبطه آنست که انسان آرزو کند که نعمتی همانند دیگران یا بیشتر از آنها داشته باشد، بی آنکه آرزوی زوال نعمت کسی را داشته باشد. حسد در هر کس باشد، هم خودش را از محبوبیت می‌اندازد، هم دیگران را به زحمت گرفتار می‌کند تا جايی که مطابق قرآن کريم از شر فرد حسود بايد به خدا پناه برد: “و من شر حاسد اذا حسد[1]“
در اين زمينه از امام هادی (عليه السلام) نقل شده است:
“از حسد بپرهیز، چرا که حسادت تو آشکار می شود، و در دشمنت هم تأثیری ندارد[2].”
حسد را هر چه پنهان کنند، سرانجام به نحوی آشکار می شود. زیرا حسود پیوسته در اندیشه آن است که به محسود ضربه بزند و او را از اعتبار و موقعیّت بیاندازد؛ این است که به هر کاری دست می‌زند و این سبب می‌شود حسد را از گفتار و رفتار و نگاه و برخوردهایش بفهمند.
اما علاوه بر زحمتی که ديگران در اثر حسد شخص حسود متحمّل می‌شوند، این حسد مایه رنج درونی خود شخص می‌شود، بی آن که باعث از دست رفتن نعمت از طرف مقابل شود[3].
لذا خود فرد حسود هرگز روی آسایش نمی‌بیند و پيوسته در رنجش قرار دارد. این که گفته‌اند: “حسود، هرگز نیاسود”، ریشه در احادیث دارد و در روايات نقل شده است که: “برای حسود، هرگز راحتی و آسایشی نیست[4].”
در مقابل حسد بايد ديد که آن چيزی که باعث حسد شده است، اساساً ارزش واقعی دارد و در سعادت ما تأثيرگذار است يا خير. متأسفانه بسياری از حسدها ريشه در ماديات و دارایی‌ها و رقابت‌های دنيوی دارد که از ريشه مذموم است. اما اگر موضوعی که باعث حسد شده‌است، امری پسنديده است، به جای آنکه آرزوی زوال نعمت دیگران را داشته باشیم از خدا بخواهیم به ما هم عطا کند. کرم خدا بسیار است و خزانۀ عطایش بی پایان[5].
(برگرفته از کتاب “حکمت های نقوی”، تألیف “جواد محدثی” (با تلخیص و اضافات))
پاورقی‌ها:
[1] سوره فلق، آيه 5
[2] (أعلام الدين، صفحه 311)
[3] مطابق فرمايش امام هادی (عليه السلام) حسد ورزيدن باعث از دست رفتن نعمت از طرف مقابل نمی‌شود، اما ممکن است حسد به برخی مزاحمت‌ها و آزارها نسبت به فرد محسود بيانجامد که از شر چنين عواقبی بايد به خدا پناه برد. در حقيقت امام هادی (عليه السلام) در اين فرمايش گران‌بها توصيه می فرمايند که از حسد بايد دوری کرد چرا که باعث زوال نعمت از طرف مقابل نمی‌شود
[4] (غررالحکم، صفحه 300)
[5] برخی از عطایا و مواهب الهی جنبه اختصاصی دارند و صرفا به افراد خاصی اعطا می‌شوند، نظير مقامات ائمه اطهار (عليهم السلام). بديهی است که آرزوی اعطای چنين مقاماتی صحيح نمی‌باشد