اهل بیت (علیهم السلام) در مقام هدایت و تعلیم بشریت از هر فرصت و بهانه ای به بهترین شکل بهره جسته و حکمتها و آموزشهای مورد نیاز را تعلیم فرموده اند. داستان زیر نمونه ای از همین فرصتها در رابطه با چگونگی کمک به فقرا و سائلین میباشد.
روزى عثمان (خلیفه سوم) در كنار مسجد نشسته بود. مرد فقيرى از او كمك مالى خواست. عثمان پنج درهم به وى داد.
مرد فقير گفت: “مرا نزد كسى راهنمايى كن كه كمك بيشترى بكند.”
عثمان به طرف حضرت امام حسن مجتبى و حسين بن على (علیهما السلام) و عبدالله بن جعفر، كه در گوشهاى از مسجد نشسته بودند، اشاره كرد و گفت: “نزد اين چند جوان كه در آن جا نشستهاند برو و از آنها كمك بخواه.”
مرد فقیر پيش آنها رفت و اظهار مطلب كرد و از ایشان کمک خواست.
حضرت مجتبى (علیه السلام) در مقام تعلیم ادب و شرایط درخواست کمک فرمود: “از ديگران كمك مالى خواستن، تنها در سه مورد رواست: ديهاى (خون‌بها) به گردن انسان باشد و از پرداخت آن به كلى عاجز گردد؛ يا بدهى كمرشكن داشته باشد و از عهده پرداخت آن برنيايد و يا فقير و درمانده گردد و دستش به جايى نرسد. كداميك از اين ها براى تو پيش آمده است؟[1]”
مرد فقیر گفت: “اتفاقاً گرفتارى من يكى از همين سه چيز است.”
حضرت امام حسن مجتبى (علیه السلام) پنجاه دينار به وى داد. به پيروى از آن حضرت، حسين بن على (علیه السلام) چهل و نه دينار و عبدالله بن جعفر چهل و هشت دينار به وى دادند.[2]
فقير موقع بازگشت، از كنار عثمان گذشت. عثمان گفت: “چه كردى؟”
فقیر جواب داد: “از تو پول خواستم تو هم دادى. ولى هيچ نپرسيدى پول را براى چه منظورى مىخواهم؟ اما وقتى پيش آن سه نفر رفتم، يكى از آنها (حسن بن على) در مورد مصرف پول از من سؤال كرد و من جواب دادم و آنگاه هر كدام اين مقدار به من عطا كردند.”
عثمان گفت: “اين خاندان، كانون علم و حكمت و سرچشمه نيكى و فضيلتند. نظير آن ها را كى میتوان يافت؟ [3]
(برگرفته از کتاب: “سیره پیشوایان”، نوشته: “حجة الاسلام مهدی پیشوایی”(با اضافات))
برچسب خورده:اسوه الگوی کرم امام حسن مجتبی_بهانه تعلیم حضرت _حضرت مجتبى_عثمان (خلیفه سوم)_فقیر_كمك مالى_کمک به نیازمند_ هدایت و تعلیم
پاورقی ها:
[1] امام مجتبی (علیه السلام) که همواره در طول زندگی با برکت خود کمکهای فراوان و بیاندازهای به مستمندان مینمود، در مقام آموزش به مردم که در چه شرایطی به فقرا کمک کنید سه شرط بالا را ذکر فرمود. در واقع این رفتار حضرت با توجه به بررسی شرایط و موقعیت بوده است و رفتارهای دیگر حضرت که گاه بدون هیچ سؤالی به فقیر اعطا می کرد نیز از این منظر باید نگاه کرد. در واقع میتوان ایشان را نمونه بارز در رابطه با کمک به نیازمندان به تاریخ بشریت معرفی کرد و به حق باید از ایشان به عنوان الگوی کرم یاد کرد و نام برد
[2]در اينكه امام حسين (علیه السلام) يك اشرفى از امام حسن (علیه السلام) كمتر و عبد الله جعفر يك اشرفى از امام حسين (علیه السلام) كمتر به آن سائل عطا كردند، نكتهاى به نظر میرسد و آن اين است كه عبد الله جعفر براى امام حسين (علیه السلام) و امام حسين (علیه السلام) براى امام حسن (علیه السلام) احترامى قائل شدند. زيرا اگر هر يك از ايشان بيشتر از امام حسن (علیه السلام) عطا میكردند، ممکن بود این برداشت شود كه مقام ايشان از امام حسن (علیه السلام) بالاتر است
[3] خصال، جلد 1، صفحه 135؛ بحار الانوار، جلد 43، صفحه 333