باسمه تعالی
«خداوند متعال در هرشب ماه مبارک رمضان، یک میلیون نفر را می‌آمرزد و از آتش جهنم آزاد می‌کند که همگی مستحق عذاب بوده‌اند. پس هنگامی که آخرین شب ماه فرا رسد، به اندازۀ تمام افرادی که در طول ماه بخشیده می‌آمرزد.»[note]1- عن النبی (صلی الله علیه و آله و سلم): … و اِنَّ لله تعالي في آخر كلّ يوم من شهر رمضان عند الافطار ألف ألف عتيق من النّار… و كلّهم قد استوجبوا العذاب فاذا كان في آخر يوم من شهر رمضان أعتق الله في ذلك اليوم بعدد ما أعتق من اوّل الشّهر الي آخره… (امالی مفید، صفحه 231)[/note]
ماه رمضان ماه آمرزش و بازگشت به سوی خداست و خداوند متعال با بهانه‌های مختلف به دنبال عفو و رحمت بر بندگان خویش است. وسعت رحمت خداوند در این ماه به حدی است که گفته شده «شقیّ و بدبخت واقعی کسی است که این ماه (رمضان) بگذرد ولی گناهانش آمرزیده نشود.» [note] 2- عن النبی (صلی الله علیه و آله و سلم): “إن الشقي حق الشقي من خرج منه هذا الشهر ولم يغفر ذنوبه” (امالی صدوق، صفحه 55) [/note] اگرچه برای جلب بخشش خداوند راه‌های گوناگونی وجود دارد، اما طبق آنچه از منابع دینی به ما رسیده، بخشش و گذشت از خطاهای دیگران یکی از مهم‌ترین این راه‌هاست.
خداوند در قرآن کریم فرموده است: «و اگر شما ببخشيد و درگذريد و بيامرزيد، به راستى خدا هم آمرزنده و مهربان است» [note] 3- …و ان تعفوا و تصفحوا و تغفروا فان الله غفور رحیم (سوره تغابن، آیه 14) [/note] همچنین سیره عملی پیشوایان دین نشان می‌دهد که آنان گذشت از خطاهای دیگران در حق خود را عاملی برای برخورداری از بخشش خداوند عنوان می‌نموده‌اند.
امام صادق (علیه السلام) فرموده‌اند: «شیوه حضرت علی بن حسین (علیهم السلام) در ماه رمضان چنان بود که هرگاه خدمتکاران ایشان خطایی را مرتکب می‌شدند، آنان را تنبیه نمی‌کرد. در آخر ماه، همه خدمتکاران را جمع کرده، تمام کارهای خلافشان را که در طول ماه رمضان مرتکب شده بودند تک‌تک به ایشان گوشزد می‌کرد. آن‌گاه به آنان می‌فرمود:
با صدای بلند بگویید: ای علی بن حسین! … نزد خداوند نامۀ اعمالی هست که با تو به حق سخن می‌گوید و هیچ عمل ریز و درشتی را فروگذار نمی‌کند و هرچه انجام داده‌ای، به حساب آورده و تمام آنچه انجام داده‌ای، نزد او حاضر و آماده خواهی یافت… پس، ما را ببخش؛ همچنان که دوست داری خدا تو را ببخشد.»
در ادامه نیز (خطاب به خود) می‌فرمود: “ای علی بن حسین! … ببخش! و عفو کن! تا حاکم روز قیامت از تو عفو کرده و درگذرد؛ چنان که خود در قرآن می‌فرماید: “باید ببخشید و درگذرید. آیا دوست ندارید که خداوند شما را بیامرزد؟ او خداوند آمرزنده و مهربان است[note]4- “…ولیعفوا ولیصفحوا الا تحبون ان یغفرالله لکم و الله غفور رحیم” (سوره نور، آیه 22)[/note]
امام سجاد (علیه السلام) این کلمات را می‌فرمود و آنان با هم تکرار می‌کردند و امام که میان آنان ایستاده بود و می‌گریست، با لحنی ملتمسانه خطاب به خداوند می‌گفت: «پروردگارا! به ما فرمودی از کسانی که به ما ستم کرده‌اند درگذریم و ما به راستی بر خود ستم کرده‌ایم. همان‌طور که فرمودی، ما از کسانی که ستم کرده‌اند، درگذشتیم. پس، تو هم از ما درگذر که در عفو کردن از ما و از ديگران برتری.»
پس از این حضرت سجاد (علیه السلام) خطاب به خدمتکاران خویش می‌فرمود: «شما را عفو کردم. آیا شما هم من و بدرفتاری‌های مرا بخشیدید؟» همگی یک صدا می‌گفتند: «با اینکه از تو جز خوبی ندیده‌ایم، تو را بخشیدیم.» آن‌گاه به آنان می فرمود: بگویید: «خداوندا! از علی بن حسین درگذر؛ همان طورکه او از ما در گذشت…» آنان دعا می کردند و امام آمین می گفت.[note]5- اقبال الاعمال، جلد 1، صفحه 260[/note]
اگر چه امام سجاد (علیه السلام) از هرگونه خطا و اشتباه و گناه معصوم هستند، اما با این شیوه به ما می‌آموزند که اگر از خدای رحیم انتظار گذشت و بخشش داریم، باید خودمان را به صفت زیبای گذشت بیاراییم و آن را همواره در زندگی خود پیاده کنیم.
و البته از شب و روز عید فطر برای جلب رضایت خداوند با بخشش دیگران نباید غافل شد.
(برگرفته از «آموزه‌های نماز عید فطر»، اثر «عبدالکریم پاک نیا» (با تغییرات و اضافات))
سایت رشد، فرارسیدن
عید سعید فطر
عید بازگشت به سوی خدا و جشن آمرزش
را به همه مسلمانان، به خصوص شما دوست عزیز، تبریک و تهنیت می‌گوید.
پاورقی: