در هفت سالگی که به کلاس اول دبستان رفتیم، این جملات را به ما آموختند، خواندیم و حفظ کردیم: “بابا آب داد، مامان نان داد، سارا انار دارد و …” یاد گرفتن و تکرار اینها در کلاس اول دبستان لازم بود و ارزشمند؛ چون مقدمه ی باسواد شدن و دانشمند شدن بود. حال اگر بعد از چهل سال، همان همکلاس‌های سال اول دبستان گرد هم بنشینیم و با صدا و آهنگ خوش بخوانیم: “بابا آب داد “، آیا خنده دار نیست؟ آیا به ما نمی‌گویند این جملات آن روز، برای این بود که امروز شما دانشمند و متخصص در فنون علمی گوناگون شده باشید؛ نه این که چهل سال همان جملات را تکرار کرده و همچنان بی سواد باقی بمانید.
اکنون، اگر دقیقاً بنگریم، نحوه ی رفتار ما با قرآن نیز چنین است. یعنی ظواهر سطحی از قرآن را که در اوایل سنین بلوغ و تکلیف آموخته ایم، در سنین بالاتر نیز همان‌ها را توسعه می‌دهیم و تکرار می‌کنیم؛ بدون این که بهره‌های وافی از معارف عالیه ی قرآن و اسرار لطیف نماز و روزه را وارد قلب خود کرده باشیم.
البته همه می‌دانیم که قرآن همین نیست که اکنون در دست ماست و دارای جلد و کاغذ و خط است. حقیقت قرآن، یک گوهر آسمانی و عرشی است که در باطن عالم، مکنون و مستور است و به تقدیر و تدبیر خدا از مقام ربوبیت حضرت حق -عز و جل- طی مراحلی تنزیل کرده تا به این مرحله از عالم بشری رسیده و به صورت خط و نقش روی کاغذ آمده و در قالب مفاهیم در اذهان و حافظه‌ها استقرار یافته است. اینها مراحل تنزیل یافته و پایین آمده ی حقیقت قرآن است. اما فرستنده اش در سوره ی واقعه به گوشه‌ای از جلالت و رفعت آن گوهر عرشی اشاره فرموده است: “این، قرآنی است کریم، در کتابی مکنون (و پوشیده از افکار و ادراک عالمیان) که جز پاک شدگان و مطهر گشتگان به تطهیر الهی، با آن نمی‌توانند تماس داشته باشند.”[note]1- “انه لقرآن کریم * فی کتاب مکنون * لا یمسه الا المطهرون” (سوره ی واقعه، آیات 77 تا 79 )[/note]
حاصل اینکه صاحب قرآن و نازل کننده ی آن با کمال صراحت و قاطعیت اعلام کرده: این قرآن کریم است و جز پاک گشتگان، احدی صلاحیت تماس با حقیقت آن ندارد. شما از همین دستور دین مقدس درباره ی تماس بدنی با خط و کتابت قرآن درس بگیرید که فرموده است: “جایز نیست کسی دست بدون وضو به خط و نوشته ی قرآن بزند.” با این که قرآن کتبی، نوشته ی بشر است؛ ولی از آن نظر که مرتبه ی نازله‌ای از قرآن است، محترم است و تماس بدنی داشتن با آن مشروط به طهارت بدن است.
از همین دستور پی می‌بریم که تماس روحی و قلبی داشتن با حقیقت قرآن نیز مشروط به طهارت روح و قلب است. همین جاست که کار، دشوار می‌شود؛ زیرا تطهیر روح و قلب، به زیر پا نهادن تمایلات نفسانی و پرهیز از گناهان نیاز دارد و این طبیعی است که برای کسانی که مقهور شهوات نفس خود هستند، کار آسانی نباشد.
از طرفی هم بر اساس ایمانی که به شفا بخشی نسخه ی آسمانی قرآن داریم، هیچ چاره‌ای جز تحصیل طهارت روحی برای تماس گرفتن با حقیقت قرآن نداریم و می‌دانیم که گنج، بی رنج میسر نمی‌شود.
حال در راس کسانی که مطهر به تطهیر الهی هستند و تماس روحی با حقیقت قرآن داشته و در واقع متحد با حقیقت قرآن هستند، اهل بیت عصمت و طهارت و خاندان نبوت و رسالت هستند، که خداوند حکیم درباره ی آن مقربان درگاه خود فرموده است: “خداوند می‌خواهد فقط از شما خاندان رسالت گناه و پلیدی را دور سازد و شما را کاملاً پاک گرداند.”[note]2- “انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا” (سوره ی احزاب، آیه ی 33)[/note]
بنابر این از جمع بین این آیه و آیه‌ای که از سوره ی واقعه پیشتر بیان شد، نتیجه می‌گیریم که مرتبه ی اعلای تماس با حقیقت آسمانی قرآن اختصاص به اهل بیت نبوت (علیهم السلام) دارد که به تطهیر الهی، در مرتبه ی اعلای طهارت قرار گرفته اند.
لذا سایر اصناف و طبقات مردم که در مرتبه پایین تر از معارف دینی واقع شده اند و موظف به بهره برداری از کتاب هدایتگر آسمانی خود هستند، اگر بخواهند در حد خود تماس روحی با حقیقت قرآن داشته باشند، با استفاده از معارف و آموزه‌های اهل بیت(علیهم السلام)، باید در مقام تهذیب نفس و تزکیه ی روح و جان خود برآیند و با عمل به دستورات دین، آینه ی قلب را از آلودگی‌ها پاک نمایند تا صلاحیت تماس با حقیقت قرآن را پیدا کنند.
«برگرفته از کتاب “ماه رمضان”، تالیف: آیت الله سید محمد ضیاء آبادی»
سایت رشد، حلول
ماه ضیافت الهی و فصل شکوفایی انسان در پرتو قرآن،
ماه مبارک رمضان،
را به تمامی مسلمانان به خصوص شما دوست گرامی تبریک و تهنیت می‌گوید.
پاورقی ها: