امام حسن (علیه السلام) را به عنوان “کریم اهل بیت (علیهم السلام)” لقب داده اند1 و این عنوان به خوبی از بخشندگی و سخاوت سرشار آن حضرت پرده بر می‌دارد. صفحات تاریخ پر است از جلوه های جود و کرم آن امام کریم.2 نگاه آن حضرت به مسأله انفاق و روش آن امام در برخورد با فقیران و نیازمندان، هر آینه برای تمام انسان ها الگو و سرمشق است. در اینجا فقط به چند نمونه اشاره می کنیم.

 از آن حضرت (علیه السلام) پرسیده شد که چرا هیچ‌گاه سائلی را رد نمی‌کنید، اگرچه خود احتیاج داشته باشید؟ آن حضرت (علیه السلام) فرمودند: “من خود فقیر و محتاج درگاه خداوند بوده و امیدوار کرم و جود او هستم، لذا حیا می‌کنم در حالیکه خود سائل و نیازمند (درگاه او) هستم، سائلی را رد بکنم. خداوند مرا به این که همیشه نعمت‌هایش را به من ارزانی بدارد مأنوس ساخته و گویا خداوند هم با اینکه پیوسته از نعمت‌هایش مردم را بهره مند سازم مأنوس گشته، لذا می ترسم که عادتم را ترک کرده و سائل را رد کنم و خداوند نیز مرا از فیض نعمتهایش محروم سازد.”3

روزی مردی برای طلب حاجت و نیازش به محضر امام مجتبی (علیه السلام) رسید. امام (علیه السلام) به او فرمودند تا حاجت خود را در نامه ای نوشته و آنرا به سوی آن حضرت بفرستد تا نیازش برآورده شود. آن مرد حاجت خود را نوشته و حضرت دو برابر آنچه را خواسته بود به او عنایت فرمودند. بعضی از کسانی که در مجلس امام (علیه السلام) حاضر بودند، گفتند: “ای فرزند رسول خدا! چقدر این نامه برای این مرد برکت داشت!” امام (علیه السلام) فرمودند: “برکت این نامه برای ما بسیار بیشتر بود؛ زیرا این نامه ما را در زمره نیکوکاران و بخشندگان قرار داد. آیا نمی دانید که بخشش وقتی ارزش پیدا می کند که بدون اظهار نیاز از شخص محتاج باشد، اما آنچه بعد از اظهار نیاز به نیازمند داده شود، در مقابل آبروی رفته او است؟”4

ماه رمضان، ماه رحمت خداوند، فرصتی بزرگ برای خودسازی و ایجاد تغییرات در جامعه است. یکی از ارزنده‌ترین کارها در این ماه، دستگیری از مستمندان و کمک به نیازمندان است. باشد که با الگوبرداری از مولود این ماه، کریم اهل بیت (علیه السلام)، از برکات ماه رحمت الهی بهره مند شویم.

(برگرفته از کتاب “امام مجتبی (علیه السلام) نور قلب مصطفی (صلی الله علیه و آله و سلم)”، تألیف “آیت الله شیخ احمد رحمانی همدانی”)

پاورقی‌ها:

  1. 1- در اینجا ذکر این نکته حائز اهمیت است که گاهی القاب یک معصوم از سوی امامان دیگر به آن معصوم نسبت داده می‌شود (مأثور). اما گاهی القاب نسبت داده شده به ائمه به خاطر بروز بیشتر یکی از وِیژگیهای آن معصومین در جامعه است. همانطور که اشاره شد، مشهور شدن امام حسن (علیه السلام) به کریم اهل بیت، به خاطر بخشندگی‌ها و کمک‌های فراوان و بی‌نظیر آن حضرت به سائلین و نیازمندان بوده است. به بیان دیگر، تمام ائمه (علیهم السلام) مظهر لطف و کرم بوده اند، ولی در مورد امام حسن مجتبی (علیه السلام) این ویژگی برای مردم بیشتر جلوه کرده است.
  2. 2-برخی از نمونه های دیگر را در این مقاله یا این مقاله مطالعه فرمایید.
  3. 3-نورالابصار، ص 135؛ ملحقات احقاق الحق، ج 11، ص 151.
  4. 4-ملحقات الاحقاق الاحق، ج 11، ص 147.