یکى از دوستان امام باقر (علیه السلام) به نام ابى عبیده مىگوید:
در سفر، رفیق و همراه، امام باقر (علیه السلام) بودم. در طول سفر همیشه نخست من سوار بر مرکب مىشدم و سپس آن حضرت بر مرکب خویش سوار مىشد. (و این نهایت احترام و رعایت حرمت بود)
زمانى که بر مرکب مىنشستیم و در کنار یکدیگر قرار مىگرفتیم، آن‌چنان با من گرم مىگرفت و از حالم جویا مىشد که گویى لحظاتى قبل در کنار هم نبودهایم و دوستى را پس از روزگار دورى جسته است.
به آن حضرت عرض کردم:
اى فرزند رسول خدا! شما در معاشرت و لطف و محبت به همراهان و رفیقان به گونهاى رفتار مىکنید که از دیگران سراغ ندارم، و براستى اگر دیگران دست کم در اولین برخورد و مواجهه، چنین برخورد خوشى با دوستانشان داشته باشند، ارزنده و قابل تقدیر خواهد بود.
امام باقر (علیه السلام) فرمود: آیا نمىدانى که مصافحه (نهادن دست محبت در دست دوستان و مؤمنان) چه ارزشى دارد؟ مؤمنان هر گاه با یکدیگر مصافحه کنند و دست دوستى بفشارند، گناهانشان همانند برگ‌هاى درخت فرو مىریزد و در منظر لطف خدایند تا از یکدیگر جدا شوند[note]1 ـ عن ابى عبیده قال: کنت زمیل ابى جعفر (علیه السلام) و کنت ابدا بالرکوب ثم یرکب هو، فاذا استوینا سلم و ساءل مساءله رجل لا عهد له بصاحبه و صافح، قال: و کان اذا نزل نزل قبلى فاذا استویت انا و هو على الأرض سلم و ساءل مساءله من لا عهد له بصاحبه، فقلت: یا ابن رسول الله انک لتفعل شیئا ما یفعله من قبلنا، و ان فعل مره لکثیر، فقال: اما علمت ما فى المصافحه، ان المؤمنین یلتقیان فیصافح احدهما صاحبه فما تزال الذنوب تتحات عنهما کما یتحات الورق عن الشجر و الله ینظر الیهما حتى یفترقان. (اصول کافی، جلد 2، صفحه 179)[/note]
علاوه بر این، محبت به دوستان و برادران دینی مظاهر مختلفی در سخنان حضرت داشته است، زمانی که فرمود:
دعایى که بیشتر امید اجابت آن مى‌رود و زودتر به اجابت مى‌رسد، دعا براى برادر دینى است در پشت سرِ او،[note]2- عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: أَوْشَکُ دَعْوَهٍ وَ أَسْرَعُ إِجَابَهٍ دُعَاءُ الْمَرْءِ لِأَخِیهِ بِظَهْرِ الْغَیْبِ (اصول کافی، جلد 2، صفحه 507، باب الدعاء للإخوان بظهر الغیب)[/note] و چنین بیان داشت که: مؤمن برادر مؤمن است، او را دشنام نمی‌دهد، از او دریغ نمی‌کند، و به او گمان بد نمی‌برد.[note]3- و قال الباقر (علیه السلام): إن المؤمن أخ المؤمن لا یشتمه و لا یحرمه و لا یسیء به الظن (تحف العقول، صفحه 296)[/note] و به دوستانش توصیه فرمود که:
با منافق با زبانت مدارا کن، و مؤمن را از دل دوست بدار ، و اگر با یهودی نیز هم‌نشین شدی، خوش‌رفتاری کن.[note]4- عن أبی جعفر محمد بن علی (علیه السلام) إنه قال: صانع المنافق بلسانک و أخلص ودک للمؤمن و إن جالسک یهودی فأحسن مجالسته (الأمالی للمفید، صفحه 185)[/note]
و در نهایت یکی از مهم‌ترین کارهای مومن را همیارى مالى با برادر (دینى) بر شمرد.[note]5- قالَ الْباقِرُ (علیه السلام): اَشَدُّ الْاَعْمالِ ثَلاثَهٌ: ذِکْرُ اللَّهِ عَلى کُلِّ حالٍ وَاِنْصافُکَ مِنْ نَفْسِکَ وَمُواساهُ الْاَخِ فی الْمالِ (کشف الغمه، جلد 2 ، صفحه 133)[/note]
(برگرفته از کتاب “زندگى سیاسى امام باقر(علیه السلام)”، تألیف : احمد ترابى)
پاورقی‌ها:
