فکر میکنید فاصله «خودفراموشى» تا «خدافراموشى» چه قدر است؟ از یاد بردن این که: «من کیستم؟»، «که بوده ام؟»، «کجایم؟»، «به کجا میروم؟»، «چه گونه باید باشم؟»، «چه باید بکنم؟»، «هدفم چیست؟»، «چه میخواستم؟»، «چه باید بخواهم؟» و … دهها از اینگونه سؤال ها، نشانه نوعى «خود فراموشى»است. همین غفلت و نسیان ها است که انسان را به «گناه»، «تکبر»، «غرور»، «طغیان»، «تباهى» و «دنیازدگى» مى کشاند.
اما این «خود»ى که این همه مهم است و غفلت از آن، هستى سوز، چیست؟ غیر از «خود طبیعى»، که به جنبه فیزیکى و اعضا و اندام و جسم ما مربوط مىشود و غیر از «خود اجتماعى»، که جایگاه ما را در جامعه و در ارتباط با مردم و محیط پیرامون و زندگى شخصى و اجتماعى و صنفى ما مشخص مى سازد، یک «خود انسانى» هم داریم، که موقعیت ما را به عنوان یک «انسان» در مجموعه هستى نشان مى دهد.
شناخت این «خود»، هم لازم تر و هم سودمند تر است.ساختن این «خود» نیز، هم دشوارتر، هم سعادت آور تر است.خیلى ها خود طبیعى و خود اجتماعى خویش را مى شناسند، اما در زمینه آن «خود برتر»، یا غافلند، یا خود را به غفلت مى زنند و از اندیشه و تلاش درباره آن طفره مى روند و حاضر نیستند بیاندیشند که درکجاى «دستگاه خلقت» قرار دارند.
این که مى گوییم باید «خود» را شناخت، شامل مجموعه «استعداد»ها و زمینه هاى «رشد» نیز مى شود. مواهب الهى و نعمت هایى که ما را احاطه کرده است نیز، در همین محدوده قرار مى گیرد. شناخت «کرامت انسان» و «ارزش وجودى» نیز، جزو همین قلمرو است. آنکه موهبت ها و استعدادهاى خود را نشناسد، از «گنج وجود» بى بهره مى ماند و آنکه ارزش و قیمت خویش را نداند، خود را ارزان مى فروشد و آنکه از «بعد الهى» و «خلیفه اللهى» خود بىخبر شد، تن به پستى و گناه و حقارت مى دهد. شرط نخست سودبردن در یک داد و ستد، توجه به بهاى متاع و کالا ىخویش است؛ تا آن را ارزان نفروشى و به زیان، معامله نکنى.پیشوایان دین، «بهاى وجود» تو را همسنگ با «بهشت» دانسته اند ونظرشان کارشناسانه است.
امام جواد) علیه السلام) که ایام ولادت ایشان را به جشن نشسته ایم، در این زمینه می‌فرمایند:
“ارزش وجود شما بهشت است و شما قیمتى جز بهشت ندارید، آگاه باشید که خود را جز به بهشت نفروشید.”
یعنى اگر خود را به هر چه که کمتر از بهشت باشد بفروشى، زیان کرده اى.خود را با هر چه مبادله کنى، براى خویش در همان حد قیمت گذارى کرده اى.اگر دنیا را «تجارتخانه» اولیاء الهى دانسته اند، ارزش وجود نفیس انسان را هم گوشزد کرده اند، تا خام و بى تجربه و بى خبر از قیمت، به بازار نرود و کلاهى به گشادى دنیا بر سر «وجود ملکوتى» او نگذارند.وقتى که مىتواند خود را اخروى کند، چرا دنیوى؟!و اگر میتواند فراتر از فرشته رود، چرا فروتر و پستتر از حیوان؟!وقتى نتوانى سرمایه هاى وجودى خود را به بهره ورى برسانى و روز به روز از سرمایه خرج کنى، بى آنکه نفعى به دست آورى، سرانجام روزى همه سرمایه خرج مىشود و تهیدست از این بازار، باز خواهى گشت. اگر «خود» را فراموش نکرده باشى و «بهاى وجود» را بشناسى، خود را زیرقیمت نمى فروشى!
(برگرفته از کتاب “گامی در مسیر “، نوشته حجه الإسلام جواد محدثی)
سایت رشد، 10 رجب، سالروز میلاد پر برکت
سرچشمه حکمت و پیشوای رحمت،
امام محمد بن علی الجواد(علیه السلام)
را به تمامی مسلمین جهان، به ویژه شما دوست گرامی تبریک و تهنیت عرض می‌نماید.
1387/4/23
