مردی دل‌به‌خداداده و ازجهان‌بریده، روزها بود که در گوشه‌اى با معبود خود راز و نیاز می‌کرد. تا اینکه در 27 رجب، از جهان غیب و از وراى محسوسات، صدایى دلنواز با لحنی جذّاب و شیرین را ‌شنید. این صدا بر گوش جان او زمزمه کرد که «بخوان به نام پروردگارت…»1و این به منزلۀ بعثت و سرآغاز نبوت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) بود.

وی از آغاز نبوت خویش به صورت محدود در میان مردم از نزول وحی و پیامبری خود سخن مى‌گفت و قسمت‌های نازل‌شدۀ قرآن را مى‌خواند. همین مقدار هم کافى بود که مردم مطلع شوند و عده‌ای هم به او اعتراض کنند. اما به‌هرحال، دعوت او به صورت علنی و عمومی نبود و به اصطلاح مأمور به تبلیغ نبود، تا اینکه پس از مدتی سوره مدّثّر نازل شد. در این سوره که در اوایل بعثت و طبق نقل‌ها، سوّمین یا چهارمین سورۀ نازل‌شده بر ایشان است، برای اولین بار وظیفۀ دعوت و تبلیغ عمومی دین اسلام بر عهدۀ پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) گذاشته‌شد. ازاین‌روست که برخى بعثت را آغاز نبوت، و نزول سوره مدّثّر را آغاز رسالت نامیده‌اند.

در ابتدای این سوره، امر به قیام و انذار2و به‌عبارت‌دیگر امر به رسالت شده است. منظور از قیام، مهیاشدن و آماده‌شدن براى انذار است. لازم است دعوت به حق از انذار شروع شود تا آمادگى براى پذیرش دعوت حاصل گردد؛ زیرا تا انسان متوجه خسارت‌ها و زیان‌هایی که او را تهدید مى‌کند نشود، خود را نیازمند دعوت و هدایت نمى‌بیند. ترس از خطر و احساس درماندگى و بیچارگى است که انسان را در برابر ‌اندرزگویان دلسوز، مطیع مى‌سازد.

در ادامه خداوند مسئولیت‌های رسول خود را در راستای انجام مأموریت جهانی هدایت انسان‌ها در قالب چند سرفصل بیان نموده است:

1- وظیفۀ فکرى و عقیدتى: وَ رَبَّکَ فَکَبِّرْ؛3 خداوند به رسول خود فرمان می‌دهد که خدایت را در افکارت، در ‌اندیشه و دلت، در نیت‌ها و تصمیم‌هایت و در اعمال و سخن‌هایت بزرگ بدار. باید خدا را از همه‌چیز و همه‌کس و از هر وصفى بزرگ داشت و بزرگى را مخصوص او دانست که “خدا بزرگ‌تر از آن است که وصف شود.”4

2 -وظیفۀ عملى: وَ ثِیَابَکَ فَطَهِّرْ؛ 5 خداوند به رسول خود فرمان می‌دهد جامه‌ات را از هر آلودگى پاکیزه گردان، و اگر آلوده شد آن را بشوى. دین اسلام بر اساس پاکی و نظافت بنا شده است و رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) دراین‌باره آموزه‌های فراوان دارد، مانند اینکه خداوند فرد نظیف را دوست دارد6 و پاکیزگى از خلق‌وخوی انبیاء است.7

3- وظیفۀ اخلاقى: خداوند در این زمینه سه فرمان به رسول خود می‌دهد:

الف) وَ الرُّجْزَ فَاهْجُرْ:8 از پلیدی (یا از بت‌ها) دوری گزین. 

ب) وَ لاَ تَمْنُنْ تَسْتَکْثِرُ9به کسى چیزى نده که توقع داشته‌باشی بیش از آن را به تو بدهد، یا آنچه را برای دیگران انجام می‌دهی بزرگ ‌نپندار.10

ج) وَ لِرَبِّکَ فَاصْبِرْ11 همچنین برای خدا (و به حکم خدا) صبر کن. یکی از مصادیق مهم این عبارت، استقامت پیامبر و صبر ایشان در برابر مشکلات رسالت و آزار مشرکان است.

(برگرفته از “در پرتو وحی”، اثر “مرحوم آیت‌الله موسوی اردبیلی” (با تغییرات و اضافات))

سایت رشد فرارسیدن 27 رجب،

سرآغاز نزول قرآن و سالروز بعثت خاتم پیامبران،

حضرت محمد مصطفی (صلی الله علیه و آله و سلم)

را به تمامی آزادگان جهان، به‌خصوص شما دوست گرامی، تبریک و تهنیت می‌گوید.

پایگاه اسلامی – شیعی رشد

پاورقی‌ها:

  1. 1- “اقرأ باسم ربک الذى خلق” (سوره علق، آیه 1)
  2. 2- “قم فأنذر” (سوره مدّثّر ، آیه 2)
  3. 3- سوره مدّثّر ، آیه 3
  4. 4- “الله اکبر من ان یوصف” (کافی،جلد 1، صفحه 117)
  5. 5- سوره مدّثّر ، آیه 4
  6. 6- “إن الله یحب التوابین ویحب المتطهرین” (سوره بقره، آیه 222)
  7. 7- “من اخلاق الانبیاء التنظف” (تحف العقول، صفحه 442)
  8. 8- سوره مدّثّر ، آیه 5
  9. 9- سوره مدّثّر ، آیه 6
  10. 10- التبیان فی تفسیر القرآن، جلد 10،صفحه 173
  11. 11- سوره مدّثّر ، آیه 7