صله رحم، پیوند با تمام خویشان و نزدیکان نسبی به هر طریق، چه به صورت حضوری و چه به صورت غیرحضوری و برقراری ارتباط های مجازی می‌باشد. بدیهی است که خویشاوند هر قدر به انسان نزدیک‌تر باشد، وظیفه او در حفظ پیوند بیشتر و لازم‌تر است.

از این رو پیوند و ارتباط با خویشاوندان نسبی و نیکی به آنان از راه‌های مهم رشد و تعالی و تقرب به خدای سبحان است که پس از ایمان به خدا از با فضیلت‌ترین اعمال دینی به شمار می آید[note]1ـ سوره بقره، آیه 83 ـ سوره نساء، آیه 36 ـ سوره انعام، آیه 151[/note]، و قطع ارتباط با خویشاوندان هم نوعی پیمان‌شکنی با خدای سبحان محسوب شده است [note]2ـ سوره بقره، آیه 27 ـ سوره رعد، آیه 25[/note]و پروردگار چنین افرادی را نفرین کرده و از رحمت خویش دورشان ساخته است.[note]3ـ سوره بقره، آیه 27 ـ سوره رعد، آیه 25 ـ سوره محمد، آیات 22 و 23[/note]

در همین رابطه امام صادق (علیه السلام) در بیاناتی موجز پیرامون اهمیت صله رحم و برخی شرایط و آثار آن، نکات مهمی را به ما آموزش داده و می‌فرماید:

“صله رحم… شهرها را آباد و عمرها را طولانی می کند.”[note]4ـ اصول کافی، جلد2، صفحه 152[/note]

“صله رحم کنید، هر چند با سلام کردن باشد.”[note]5ـ اصول کافی، جلد2، صفحه 155[/note]

“با خویشانت پیوند برقرار کن، هر چند با دادن جرعه ای آب.”[note]6ـ اصول کافی، جلد2، صفحه 151[/note]

“برترین پیوند خویشاوندی این است که از آزارشان خودداری شود.”[note]7ـ همان[/note]

همچنین آن حضرت در رابطه با مرز صله رحم و این که پیوند خویشاوندی تنها به بستگان خوب و با ایمان اختصاص ندارد، ماجرایی را از زمان جد بزرگوارشان حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل می کند و می فرماید: “مردی نزد رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) آمد و عرض کرد: ای پیامبر خدا! خویشاوندانی دارم که جز ستم، قطع رحم و دشنام من، کاری نمی کنند، آیا آنان را رها کنم؟”

پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)  فرمود: “در این صورت خدا همه شما را ترک خواهد کرد.”

مرد پرسید: “پس چه کنم؟”

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: “با کسی که پیوند خود را با تو گسسته پیوند برقرار کن و به آن که تو را محروم ساخته عطا کن و از آن که بر تو ستم کرده در گذر. هرگاه چنین کردی خدا در برابر آنان پشتیبان تو است.”[note]8ـ اصول کافی، جلد2، صفحه 150[/note]

در همین رابطه ابن حُمَید از امام صادق (علیه السلام) پرسید: “آیا خویشاوندانی که مخالف عقیده دینی من هستند، حقی بر عهده من دارند؟”

حضرت صادق (علیه السلام) فرمود: “آری، حق خویشاوندی دارند که هیچ چیز آن را قطع نمی کند…”[note]9ـ اصول کافی، جلد2، صفحه 157[/note]

در آخر به عنوان حسن ختام، سفارش حضرت امام جعفر بن محمد صادق (علیهم ا السلام) به پیروانشان در رابطه با صله رحم مطرح می‌شود:

“سلام مرا به کسانی که از من پیروی و به سخنانم عمل می‌کنند برسان و بگو که شما را به تقوای الهی سفارش می کنم… با نزدیکان و خویشان خود صله رحم کنید. در تشییع جنازه آنان حاضر شوید و از بیمارانشان عیادت کنید و حقوق ایشان را به جای آورید…(اگر چنین کنید) گفته می شود: این فرد جعفری است و این کار شما مرا شادمان می کند.”10)[note]10ـ اصول کافی، جلد2، صفحه 636[/note]

(برگرفته ازکتاب “مفاتیح الحیاه” تالیف: آیت الله جوادی آملی، (با تلخیص و اضافات))

پاورقی ها: