«صلح از برای قیامی دگر»
  1. Home
  2. »
  3. امام حسن مجتبی (علیه السلام)
  4. »
  5. «صلح از برای قیامی دگر»

«صلح از برای قیامی دگر»

فهرست مطالب

پس از شهادت امیرالمومنین (علیه السلام)، در کوفه شیعیان با حسن بن علی (علیه السلام) بیعت کردند و او با لشکری که پدرش در روزهای آخر عمر خود فراهم کرده بود، به قصد جنگ با معاویه بیرون آمد. آن حضرت قیس بن عباده را با دوازده هزار نفر پیش فرستاد و خود روانه مدائن شد. از آن طرف هم معاویه با لشکر خود در نزدیکی موصل فرود آمد.

روزی در لشکر امام حسن (علیه السلام) کسی ندا در داد که: «قیس بن عباده کشته شد، فرار کنید.» مردم در هم ریختند و جمعی سراپرده امام مجتبی (علیه السلام) را غارت کردند و حتی فرش زیر پای او را کشیدند و یکی از شورشیان نیز خنجری بر پای امام زد. با این وضع، مسلم شد که با چنین مردمی به جنگ معاویه و لشکر منظم و مطیع او رفتن بیهوده است.[note]

1) اینان را مقایسه کنید با اصحاب امام حسین (علیه السلام) که می‌گفتند:

«به خدا سوگند اگر بدانیم که کشته می‌شویم، آنگاه ما را زنده می‌کنند، سپس می‌کشند و اینکار را تا هفتاد بار تکرار می‌کنند، از تو جدا نمی‌شویم تا در حضور تو جان سپاریم. (چه برسد به آنکه) یک کشته شدن بیش نیست و آن (هم) شهادت است و کرامت جاوید و سعادت ابدی.»

[/note]

 امام حسن مجتبی (علیه السلام) پس از شهادت پدر، با اجتماعی متشتت و جامعه ای بی بنیه روبرو شد؛ اجتماعی که از یک سو جنگهای پیاپی جمل، صفین و نهروان را پشت سر نهاده بود. از سوی دیگر، سالها مرکز اسلام (مکه و مدینه) از وجود یک مربی بزرگ خالی مانده بود. صدها حیله و اشتباه انگیزی در میان امت نفوذ داده شده بود و همه بلاد اسلامی از نظر روح تربیت اسلامی مسخ گردیده بود. اجتماع اسلامی آن روز یک چشم انداز مطمئن کننده نداشت تا امام حسن (علیه السلام) بتواند بر پایه آن از نیروی خلق یکجا استفاده نماید و با یک فتوای قاطع، قشر ها را به پا خیزاند و حکومت غاصب را از پای در آورد. لذا بر فرض که او خویشتن را به کشتن می‌داد، برای خون مطهر او اثری به صورت مطلوب و آرمانی مترتب نبود.

به علاوه، قراین تاریخی نشان می‌دهد که اگر امام با سپاه سست عنصری که دور او را گرفته بودند بر می‌خاست، او را بزودی مانند یک شهید قهرمان نمی‌کشتند، بلکه او را اسیر می‌کردند. معاویه می‌خواست ننگی که او و خاندانش از دست سربازان اسلام دیده بودند و روزی بدست سربازان اسلام اسیر شده بودند را از طریق اسیر کردن یکی از بزرگان آل محمد (علیهم السلام) جبران کند. پس امام، بصورت شهیدی قهرمان، مانند حماسه عاشورا کشته نمی‌شد، بلکه اسیر می‌شد و سر انجام بگونه ای نامعلوم تلف می‌گشت. این موضوع، یکی از زیانهای بزرگی بود که در آن روز متوجه موضع حق می‌شد.

در کنار این، اگر امام بپا می‌خاست، از زمینه سازی های که سرانجام آن حضرت توانست از آن برای آفریدن یک نهضت عمیق شیعی استفاده کند، باز می‌ماند. لذا در تفهیم و تفسیر رفتار امام حسن بر مبنای فقه سیاسی می‌گوییم: لازم بود به معاویه مهلت بیشتری داده شود. آری، می‌بایست معاویه هویت خویش و حکومتش را، که خواص از آن آگاه بودند، برای عامه امت نیز روشن کند، علی را سب کند، سنن اسلام را زیر پا گزارد، نماز جمعه را در روز چهارشنبه بخواند، آزادگان را به جرم بردن نام علی (علیه السلام) از دم شمشیر بگذراند و …

این شد که امام از قیام دوباره دست کشید و به پرورش استعدادهای پوشیده روی آورد و مکتب انقلاب را از مطمئن ترین راه اجتماعی[note]2) بزرگان سیاست و جامعه شناسی گفته اند: «در فعالیتهای اجتماعی باید از دورترین راه رفت، زیرا مطمئن ترین راه است.»[/note]شروع به نشر کرد و زمینه نهضت خونین و ابدی عاشورا را در زیربنای جامعه اسلامی پایه ریزی نمود. این حرکت امام خودبخود سستی ها را طرد می‌کرد و نیروها را می‌فشرد و زیان های عدم انسجام را برای شیعه آن روز روشن تر می‌نمود تا اگر همه، مانند شهدای عاشورا تا آستان بلند شهادت نتازند، دست کم در معبد شهادت بایستند و بر حماسه شهادت نماز آورند؛ تا توابین پدید آیند؛ تا زید بن علی خروج کند؛ تا یحیی بن زید بپا خیزد و حماسه خونین را تا سرخس و بلخ و هرات و بیهق و جوزجان برساند؛ تا شهدای فخ برآشوبند و … و تا این مشعل خونرنگ تا جاودان بر پای ماند- مشعل حماسه جاوید.

(برگرفته از کتاب “امام در عینیت جامعه”، نوشته محمدرضا حکیمی، با اندکی تصرف)

 _______________________________________________________________________________

پاورقیها:

مطالب مرتبط:
الگوهای من
  • زندگــی پیشــوایــان
  • یـــاران پیشــوایــان
  • دیگر بزرگــان
برای تغییر این متن بر روی دکمه ویرایش کلیک کنید. لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ و با استفاده از طراحان گرافیک است.
برای تغییر این متن بر روی دکمه ویرایش کلیک کنید. لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ و با استفاده از طراحان گرافیک است.
باورهای من
  • زندگــی پیشــوایــان
  • یـــاران پیشــوایــان
  • دیگر بزرگــان
برای تغییر این متن بر روی دکمه ویرایش کلیک کنید. لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ و با استفاده از طراحان گرافیک است.
برای تغییر این متن بر روی دکمه ویرایش کلیک کنید. لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ و با استفاده از طراحان گرافیک است.
  • خـــداوند
  • خلقـــت
  • پیـــامبران
  • نمـــــاز
  • حـــج
  • امــــر بــه معـــروف
  • قیـــامت
  • مـــرگ
  • بــــرزخ
  • بهشت
جستجو کنید
همیاری خیرخواهانه شما

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مقالات مرتبط
Ali ibn Abi Talib

Ali ibn Abi Talib

A part of Ali ibn Abi Talib (as)’s last will to his sons Hassan (as) and Hussain (as) after the attempt on his life by a stab from Ibn Muljam: “My advice to you is to be conscious of God. Do not yearn for this world, even though it may run after you. Do not […]

that night

that night

The verses of chapter 96 of the Quran apparently show that the Night of Ordainment or Power (Laylatul Qadr) was not specifically restricted to the time of the descent of the Quran and the period of the call of the Messenger of Islam, but rather that it repeats annually until the end of this world. […]