آیا پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) رحمت است براى عموم مردم یا فقط رحمت است براى مؤمنین؟!

پروردگار در قرآن می‌فرماید: “و ما تو را نفرستادیم مگر اینکه رحمت براى همۀ عالمیان باشى.”(1)

به راستی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)، رحمت برای همگان است. پس چرا خیلی از انسان‌ها از این رحمت تأثیری نمی‌گیرند؟!

جواب این سؤال در کلام خود پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) آمده که فرمود: “وصف هدایت و دانشى که خداوند مرا به آن برانگیخت، چون بارانى است که بر زمینى مى‏بارد که بخشى از آن زمین خوب و حاصل‌خیز است و آب را مى‏پذیرد و سبزه و علف بسیار مى‏رویاند و بخشى از آن سفت و سخت است که آب را نگاه مى‏دارد و خداوند به وسیلۀ آن به مردم بهره مى‏رساند و از آن مى‏آشامند و کشتزارهایشان را آبیارى مى‏کنند و به کشت‌وکار مى‏پردازند و بر بخش دیگرى از آن [زمین] مى‏بارد که دشت است و نه آب نگاه مى‏دارد و نه علف مى‏رویاند….”(2)

از نظر رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) بعضى از زمین‌ها شن‌زار هستند؛ باران مى‏بارد اما از این طرف که‏ مى‏ریزد، از آن طرف فرو مى‏رود. یک روز که بگذرد و آفتابی بیاید، انگار بارانى نیامده. از این طرف آب آمده، از آن طرف آب منتقل شده و زیر زمین رفته و این زمین یک ذره از این آب استفاده نکرده‌است. گروهى از مردم چنین هستند.

زمین‌هاى دیگرى هست که خیلى سفت و سنگستان است؛ آب در آن فرو نمى‏‌رود. مثل یک حوضِ آب است و آب را بر روی خود نگه داشته‌است. خود آن زمین از آن آب استفاده نمى‏کند ولى آدم‌ها، حیوان‌ها و پرنده‏ها مى‏آیند از این آب استفاده مى‏کنند. وسیله است براى استفاده کردن دیگران، ولى خودش استفاده نمى‏برد. بعضى از مردم هم این‏گونه اند. این‌ها آنچه را که خداوند به وسیله پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرستاده در خودشان جمع مى‏کنند، مثل یک حوض آب. براى دیگران بیان مى‏کنند و دیگران استفاده مى‏کنند اما خود آن بدبخت‌ها هیچ استفاده نمى‏کنند.

این افراد ممکن است ده‌ها هزار حدیث از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) حفظ باشند و اینها را براى مردم دیگر بیان کنند و باعث تغییر در آنان شوند. اما او خودش به حرف خودش عمل نمى‏کند. مثل آدمى است که خوانی پر نعمت برای دیگران گسترده است ولی خود از این نعمات استفاده نمی‌کند.

اما سرزمین سومى هست، زمینى که خاک حاصل‌خیز دارد، باران مى‏آید، این جور خاک‌ها باران را مثل یک ظرف آب نگه نمى‏دارد، بلکه در خود جذب مى‏کند اما رد هم نمى‏کند. در این زمین است که شما مى‏بینید گل‌ها و گیاهان و سبزه‏ها مى‏روید؛ این زمین است که بعد از مدتى مى‏بینید سبز و خرم و پر از دار و درخت است.

بنابراین پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) براى همه رحمت است، یعنى بالقوه براى همه رحمت است، چون باران که فقط براى این زمین نمى‏آید، روى همه زمین ها مى‏بارد. اما چه کسی از این رحمت استفاده می‌کند؟ کسی که ضمیر وجودش آمادگی بهره‌مندی و استفاده را داشته باشد.

لذا پیغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نیامده که فقط سلمان و ابوذر و عمار را هدایت کند؛ پیغمبر آمده ابوجهل و ابولهب و ابوسفیان را هم هدایت کند اما آن‌که از این پیغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم) استفاده مى‏کند سلمان است و ابوذر و عمار و آن‌هاى دیگر به اختیار خودشان از این رحمت بی بهره‌اند و استفاده نمى‏برند.

و این رحمت و هدایت تا امروز ادامه دارد…

(برگرفته از کتاب “تفسیر سوره توبه”، تألیف “استاد شهید مرتضی مطهری” (با تلخیص و اضافات))

 

پاورقی‌ها:

1- “و ما ارسلناک الا رحمه للعالمین” (سوره انبیا، آیه 107)

2- بحارالانوار، جلد 1، صفحه 184 ـ نهج افصاحه، صفحه 847