آیا پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) رحمت است براى عموم مردم یا فقط رحمت است براى مؤمنین؟!
پروردگار در قرآن می‌فرماید: “و ما تو را نفرستادیم مگر اینکه رحمت براى همۀ عالمیان باشى.”(1)
به راستی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)، رحمت برای همگان است. پس چرا خیلی از انسان‌ها از این رحمت تأثیری نمی‌گیرند؟!
جواب این سؤال در کلام خود پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) آمده که فرمود: “وصف هدایت و دانشى که خداوند مرا به آن برانگیخت، چون بارانى است که بر زمینى مىبارد که بخشى از آن زمین خوب و حاصل‌خیز است و آب را مىپذیرد و سبزه و علف بسیار مىرویاند و بخشى از آن سفت و سخت است که آب را نگاه مىدارد و خداوند به وسیلۀ آن به مردم بهره مىرساند و از آن مىآشامند و کشتزارهایشان را آبیارى مىکنند و به کشت‌وکار مىپردازند و بر بخش دیگرى از آن [زمین] مىبارد که دشت است و نه آب نگاه مىدارد و نه علف مىرویاند….”(2)
از نظر رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) بعضى از زمین‌ها شن‌زار هستند؛ باران مىبارد اما از این طرف که مىریزد، از آن طرف فرو مىرود. یک روز که بگذرد و آفتابی بیاید، انگار بارانى نیامده. از این طرف آب آمده، از آن طرف آب منتقل شده و زیر زمین رفته و این زمین یک ذره از این آب استفاده نکرده‌است. گروهى از مردم چنین هستند.
زمین‌هاى دیگرى هست که خیلى سفت و سنگستان است؛ آب در آن فرو نمىرود. مثل یک حوضِ آب است و آب را بر روی خود نگه داشته‌است. خود آن زمین از آن آب استفاده نمىکند ولى آدم‌ها، حیوان‌ها و پرندهها مىآیند از این آب استفاده مىکنند. وسیله است براى استفاده کردن دیگران، ولى خودش استفاده نمىبرد. بعضى از مردم هم اینگونه اند. اینها آنچه را که خداوند به وسیله پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرستاده در خودشان جمع مىکنند، مثل یک حوض آب. براى دیگران بیان مىکنند و دیگران استفاده مىکنند اما خود آن بدبخت‌ها هیچ استفاده نمىکنند.
این افراد ممکن است ده‌ها هزار حدیث از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) حفظ باشند و اینها را براى مردم دیگر بیان کنند و باعث تغییر در آنان شوند. اما او خودش به حرف خودش عمل نمىکند. مثل آدمى است که خوانی پر نعمت برای دیگران گسترده است ولی خود از این نعمات استفاده نمی‌کند.
اما سرزمین سومى هست، زمینى که خاک حاصل‌خیز دارد، باران مىآید، این جور خاک‌ها باران را مثل یک ظرف آب نگه نمىدارد، بلکه در خود جذب مىکند اما رد هم نمىکند. در این زمین است که شما مىبینید گل‌ها و گیاهان و سبزهها مىروید؛ این زمین است که بعد از مدتى مىبینید سبز و خرم و پر از دار و درخت است.
بنابراین پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) براى همه رحمت است، یعنى بالقوه براى همه رحمت است، چون باران که فقط براى این زمین نمىآید، روى همه زمین ها مىبارد. اما چه کسی از این رحمت استفاده می‌کند؟ کسی که ضمیر وجودش آمادگی بهره‌مندی و استفاده را داشته باشد.
لذا پیغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نیامده که فقط سلمان و ابوذر و عمار را هدایت کند؛ پیغمبر آمده ابوجهل و ابولهب و ابوسفیان را هم هدایت کند اما آن‌که از این پیغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم) استفاده مىکند سلمان است و ابوذر و عمار و آن‌هاى دیگر به اختیار خودشان از این رحمت بی بهره‌اند و استفاده نمىبرند.
و این رحمت و هدایت تا امروز ادامه دارد…
(برگرفته از کتاب “تفسیر سوره توبه”، تألیف “استاد شهید مرتضی مطهری” (با تلخیص و اضافات))
پاورقی‌ها:
1- “و ما ارسلناک الا رحمه للعالمین” (سوره انبیا، آیه 107)
2- بحارالانوار، جلد 1، صفحه 184 ـ نهج افصاحه، صفحه 847
