“راه تقرب” 

عنوان‏ بصرى‏ که نود و چهار سال از عمرش مى‌گذشت، پس از اینکه حضرت صادق (علیه السّلام) در مدینه به نشر علم و فضیلت مشغول شدند، در خدمت آن جناب حاضر مى‌شد و از محضر پر فیض ایشان بهره‌مند مى‌گردید. در یکی از ملاقات‌های بین او و امام صادق (علیه السّلام)، پس از آنکه حضرت در مورد حقیقت بندگی توضیحاتی را بیان می‌نمایند، چند توصیه مهم برای تقرب به خدا بیان می‌دارند که آنها را از زبان عنوان بصری می‌شنویم:

عنوان بصری می‌گوید: به حضرت عرض کردم:” یا اباعبدالله! مرا نصیحت کن”.

حضرت صادق (علیه السّلام) فرمودند: “شما را به انجام نُه عمل توصیه مى‌کنم و ]عمل به[ این وصیّت‌ها براى کسانى که مى‌خواهند به خداوند تقرب جویند لازم است؛ از خداوند مى‌خواهم که شما را در انجام آنها توفیق دهد. سه وصیّت در تربیت بدن و سه عدد در حلم و بردبارى، و سه وصیّت در علم؛ این وصیّت‌ها را حفظ کن و آن‌ها را ترک مکن و سهل انگارى منما.

عنوان بصری گوید: من خود را آماده شنیدن سخنان آن حضرت کردم، پس فرمود:

آن سه وصیّت که به بدن مربوط مى‌شود:

هنگامی که به غذایی اشتها نداری از آن مخور که حماقت و نادانى مى‌آورد؛

و تا گرسنه نشده‌اى، غذا نخور؛

و هر گاه خواستى غذایى صرف کنى، از حلال بخور و هنگام خوردن، نام خدا را بر زبان بیاور…

اما آن سه خصلت که درباره حلم است:

اگر کسى به شما گفت: “یکى بگو و ده تا بشنو”، ] در جواب[ بگو “اگر ده تا گفتى یکى هم نمى‌شنوى”؛

هر کس تو را فحش داد بگو اگر در آنچه مى‌گویى صداقت دارى از خداوند مى‌خواهم مرا بیامرزد، و اگر دروغ مى‌گویى از خداوند مى‌خواهم شما را رحمت کند؛

و هر کس تو را تهدید به ظلم کرد، تو او را اندرز بده و برایش دعا کن.

اما آن سه خصلت که درباره علم است:

هر چه نمى‌دانى از علما سؤال کن و هرگز براى آزمایش دانش آنها سؤال نکن؛

از عمل کردن به رأى خود (خودرأیی) دورى کن و همیشه جانب احتیاط داشته باش؛

از فتوا دادن (در اموری که در آن تخصص نداری) بترس همان طور که از شیر (حیوان درنده) مى‌ترسى؛ و گردن خود را پلی برای عبور مردم قرار نده…”

(برگرفته از کتاب “مشکاه الأنوار”، تألیف: علی بن حسن طبرسی¹(با مختصری تغییرات))

پاورقی‌ها:

1. 1- متن فوق برگرفته از ترجمه فارسی این کتاب توسط مرحوم شیخ عزیز الله عطاردی می‌باشد.