تعداد اعضای تحت سرپرستی امام صادق (علیه السلام) و هزینه زندگى آن حضرت زیاد شده بود. امام به فکر افتاد که از طریق کسب و تجارت عایداتى به دست آورد تا جواب مخارج خانه را بدهد. لذا آن حضرت هزار دینار سرمایه فراهم کرد و به یکی از کارکنان خویش که “مصادف” نام داشت، فرمود: این هزار دینار را بگیر و آماده تجارت و مسافرت به مصر باش.
مصادف رفت و با آن پول از کالاهایی که معمولا به مصر حمل مىشد، خرید و با کاروانى از تجار که همه از همان نوع کالا تهیه کرده بودند، به طرف مصر حرکت کرد.
همین که آنان به نزدیک مصر رسیدند، قافله دیگرى از تجار که از مصر خارج شده بود، به آنها برخورد. اوضاع و احوال را از یکدیگر پرسیدند. ضمن گفتگوها معلوم شد که اخیرا کالایی که مصادف و رفقایش حمل مىکنند، بازار خوبى پیدا کرده و کمیاب شده است. اتفاقا آن کالا از چیزهایى بود که مورد احتیاج عموم بود و مردم ناچار بودند به هر قیمت هست، آن را خریدارى کنند. لذا صاحبان کالا از بخت نیک خود بسیار خوشحال شدند و بعد از شنیدن این خبر مسرت بخش، با یکدیگر هم عهد شدند که کالای خویش را به سودى کمتر از صد در صد نفروشند.
بنابر این آنان طبق عهدى که با هم بسته بودند، پس از ورود به مصر، بازار سیاه به وجود آوردند و کالا را به کمتر از دو برابر قیمتى که براى خود آنها تمام شده بود، نفروختند.
مصادف با هزار دینار سود خالص به مدینه برگشت. خوشوقت و خوشحال به حضور امام صادق (علیه السلام) رفت و دو کیسه که هر کدام هزار دینار داشت، مقابل امام (علیه السلام) گذاشت.
امام صادق (علیه السلام) پرسید: اینها چیست؟ مصادف گفت: یکى از این دو کیسه سرمایه اى است که شما به من دادید و دیگرى که مساوى اصل سرمایه است؛ سود خالصى است که به دست آمده.
حضرت فرمود: سود زیادى است، بگو ببینم چه طور شد که شما توانستید این قدر سود ببرید؟
مصادف گفت: قضیه از این قرار است که در نزدیک مصر اطلاع یافتیم که کالای تجاری ما در آن جا کمیاب شده است. لذا هم قسم شدیم که به کمتر از صد درصد سود خالص نفروشیم و همین کار را کردیم.
امام (علیه السلام) فرمود: سبحان الله! شما چه کردید؟! قسم خوردید که در میان مردم بازار سیاه درست کنید؟! قسم خوردید که به کمتر از سود خالصِ مساوى اصل سرمایه نفروشید؟! نه، همچو تجارت و سودى را من هرگز نمىخواهم.
سپس امام صادق (علیه السلام) یکى از دو کیسه را برداشت و فرمود: این سرمایه من و به آن یکى دیگر دست نزد و فرمود: من به آن کارى ندارم.
آنگاه فرمود: “اى مصادف! شمشیر زدن (جنگیدن و جان خود را به خطر انداختن) از کسب حلال آسان تر است.”
«برگرفته ازکتاب “داستان راستان”، تالیف استاد شهید مرتضی مطهری(ره)»
