حسد، یکی از صفات ناپسند و ریشه بسیاری از دشمنی‌ها، جبهه گیری‌ها و غیبت‌هاست. حسد در حقیقت آرزوی زوال نعمت از دیگران است. در مقابل حسد، غبطه قرار دارد. غبطه آنست که انسان آرزو کند که نعمتی همانند دیگران یا بیشتر از آنها داشته باشد، بی آنکه آرزوی زوال نعمت کسی را داشته باشد. حسد در هر کس باشد، هم خودش را از محبوبیت می‌اندازد، هم دیگران را به زحمت گرفتار می‌کند تا جایی که مطابق قرآن کریم از شر فرد حسود باید به خدا پناه برد: “و من شر حاسد اذا حسد”[note]1- سوره فلق، آیه 5[/note]

در این زمینه از امام هادی (علیه السلام) نقل شده است:

“از حسد بپرهیز، چرا که حسادت تو آشکار می شود، و در دشمنت هم تأثیری ندارد.”[note]2- “ایّاکَ و الحَسَدَ، فَإنَّهُ یَبِینُ فیکَ وَ لا یَعْمَلُ فی عَدُوِّکَ” (أعلام الدین، صفحه 311).[/note]

حسد را هر چه پنهان کنند، سرانجام به نحوی آشکار می شود. زیرا حسود پیوسته در اندیشه آن است که به محسود ضربه بزند و او را از اعتبار و موقعیّت بیاندازد؛ این است که به هر کاری دست می‌زند و این سبب می‌شود حسد را از گفتار و رفتار و نگاه و برخوردهایش بفهمند.

اما علاوه بر زحمتی که دیگران در اثر حسد شخص حسود متحمّل می‌شوند، این حسد مایه رنج درونی خود شخص می‌شود، بی آن که باعث از دست رفتن نعمت از طرف مقابل شود.[note]3- مطابق فرمایش امام هادی (علیه السلام) حسد ورزیدن باعث از دست رفتن نعمت از طرف مقابل نمی‌شود، اما ممکن است حسد به برخی مزاحمت‌ها و آزارها نسبت به فرد محسود بیانجامد که از شر چنین عواقبی باید به خدا پناه برد. در حقیقت امام هادی (علیه السلام) در این فرمایش گران‌بها توصیه می فرمایند که از حسد باید دوری کرد چرا که باعث زوال نعمت از طرف مقابل نمی‌شود.[/note]

لذا خود فرد حسود هرگز روی آسایش نمی‌بیند و پیوسته در رنجش قرار دارد. این که گفته‌اند: “حسود، هرگز نیاسود”، ریشه در احادیث دارد و در روایات نقل شده است که: “برای حسود، هرگز راحتی و آسایشی نیست.”[note]4- “لا راحَهَ لِحسودٍ” (غررالحکم، صفحه 300).[/note]

در مقابل حسد باید دید که آن چیزی که باعث حسد شده است، اساساً ارزش واقعی دارد و در سعادت ما تأثیرگذار است یا خیر. متأسفانه بسیاری از حسدها ریشه در مادیات و دارایی‌ها و رقابت‌های دنیوی دارد که از ریشه مذموم است. اما اگر موضوعی که باعث حسد شده‌است، امری پسندیده است، به جای آنکه آرزوی زوال نعمت دیگران را داشته باشیم از خدا بخواهیم به ما هم عطا کند. کرم خدا بسیار است و خزانۀ عطایش بی پایان.[note]5- برخی از عطایا و مواهب الهی جنبه اختصاصی دارند و صرفا به افراد خاصی اعطا می‌شوند، نظیر مقامات ائمه اطهار (علیهم السلام). بدیهی است که آرزوی اعطای چنین مقاماتی صحیح نمی‌باشد.[/note]

(برگرفته از کتاب “حکمت های نقوی”، تألیف “جواد محدثی” (با تلخیص و اضافات))

سایت رشد فرارسیدن سوم ماه رجب، سالروز شهادت

پیشوای هدایت و اسوه کرامت،

دهمین امام شیعیان،

حضرت امام علی بن محمد الهادی (علیه السلام)

را به تمامی مسلمانان، به خصوص شما دوست گرامی تسلیت می‌گوید.

پاورقی‌ها: