عصر تاسوعا، شمر به جهت خویشاوندی امان نامهای برای عباس بن علی (علیهما السلام) و سه برادر او آورد که با پاسخ قاطع حضرت عباس (علیه السلام) در رد آن مواجه شد و برگشت.[note]1ـ نفس المهموم، صفحه 202[/note]
در عمل نیز فردای آن روز یعنی عاشورا، عباس بن علی (علیهما السلام) و برادرانش در نهایت رشادت و فداکاری جان خود را فدای امام حسین (علیه السلام) نمودند. به گفته مورخان، آنگاه که یاران امام حسین (علیه السلام) و گروهى از خاندان آن بزرگوار به شهادت رسیدند، عباس (علیه السلام) برادران خویش را به ترتیب سن فرا خواند و بدانها دستور داد و گفت: “به میدان کارزار بشتابید.”
اولین آن ها عبدالله بن علی بود. وى نزدیک هشت سال پس از برادر خود عباس (علیه السلام)، قدم به عرصه وجود گذاشت. روز عاشورا عباس (علیه السلام) عبدالله را خواست و بدو فرمود: “برادر! به میدان نبرد بشتاب، تا تو را در راه خدا کشته ببینم.” عبد الله در برابر عباس (علیه السلام) به میدان شتافت و با شمشیر خود کارزار مى کرد و میان دشمن به جولان مىپرداخت و رجز میخواند:
“من فرزند آن دلاورمرد بخشندهام. او على نیکو خصال و نیک کردار است. شمشیر رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم) دردآور است و هر روز ترس و بیم ایجاد مى کند.”[note]2ـ “أنا ابن ذى النجده و الأفضال ذاک علىّ الخیر فى الأفعال سیف رسول اللّه ذو النکال فى کلّ یوم ظاهر الأهوال” (مناقب، جلد 4، صفحه 107)[/note]
وی پس رشادتهای بسیار در اثر ضربتى شمشیر که بر سرش وارد شد به شهادت رسید.
دومین برادر عثمان بن علی بود. او، نزدیک دو سال پس از برادرش عبدالله متولد شد. پس از تولد، امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: “او را به نام برادرم (برادر دینی) عثمان بن مظعون[note]3ـ او سیزدهمین فردى بود که اسلام آورد و در جنگ بدر حضور داشت و در سال دوم هجرى، نخستین فردى بود که در مدینه از دنیا رفت. وى در دوران جاهلیت، نوشیدن شراب را بر خود حرام ساخته بود. وقتی عثمان بن مظعون بدرود حیات گفت، رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم) به خانه وى آمد و فرمود: “خدا تو را مشمول رحمت خود نماید.” سپس خم شد و صورت او را بوسید. وقتى رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم) سرش را بالا گرفت؛ آثار گریه بر چهرهاش هویدا بود. سپس حضرت بر او نماز گزارد و در بقیع دفن نمود و سنگى بر قبر او قرار داد و همواره به زیارت او مىرفت.[/note] نامگذارى کردم.”
زمانى که عبدالله بن على به شهادت رسید. عباس (علیه السلام) برادر دیگرش عثمان را فرا خواند و همانگونه که با عبدالله سخن گفته بود، بدو فرمود: “برادر! به میدان برو”. او نیز رهسپار میدان شد و شمشیر مىزد و رجز مى خواند:
“منم عثمان صاحب افتخارات، آقایم على، همان فرد نیکوکار و پاکیزه است.”[note]4ـ “إنى أنا عثمان ذو المفاخر شیخى علىّ ذو الفعال الطاهر” (نفس المهموم، صفحه 297) [/note]
او نیز پس از جنگی نمایان مورد اصابت تیری قرار گرفت. به گونهاى که با پهلو به زمین افتاد و مردى از دشمن از راه رسید و او را به شهادت رساند و سر مبارکش را از تن جدا ساخت.
وقتى عبدالله و عثمان برادران حضرت عباس (علیه السلام) به شهادت رسیدند، وى [برادر دیگرش] جعفر را خواست و بدو فرمود: “به میدان جنگ بشتاب تا تو را مانند دو برادرت در راه خدا کشته ببینم.” جعفر بن على دو سال بعد از برادرش عثمان، دیده به جهان گشود. روایت شده که امیر المؤمنین (علیه السلام) وى را به نام برادر خود، جعفر بن ابی طالب نام گذاشت.
بعد از فرمان برادر جعفر به پیش تاخت و بر دشمن یورش برد و شمشیر میان آنها گذاشت و مىگفت: “من جعفرم و صاحب افتخارات. فرزند على نیک کردار و بخشنده.”[note]5ـ “إنّى أنا جعفر ذو المعالى ابن علىّ الخیر ذى الأفضال” (مناقب، جلد 4، صفحه 107)[/note]
در آخر او نیز بعد از دلاوری های زیاد به شهادت رسید.
آری، قمر بنی هاشم حضرت ابوالفضل العباس (علیه السلام) ابتدا برادران خویش را به میدان فرستاد تا در راه خدا و امام حسین (علیه السلام) قربانی شوند. در آخر هم خود ایشان در اوج مظلومیت به شهادت رسید[note]6ـ برای مطالعه واپسین لحظات زندگی حضرت عباس (علیه السلام) اینجا را کلیک کنید.[/note] و به مقامی نائل شد که جمیع شهدا غبطه آن مقام و جایگاه را می خورند.[note]7ـ “امام سجاد (علیه السلام): انّ للعبّاس منزِله عند الله یغبطه بها جمیع الشّهداء” (الخصال، صفحه 68، باب دوم، حدیث 101)[/note]
باری، این چهار برادر یعنی عباس (علیه السلام)، عبدالله، عثمان و جعفر، فرزندان ام البنین (سلام الله علیها) در حرف و عمل دست از یاری برادر و امام زمانشان، حسین بن علی (علیهما السلام) نکشیدند و جان خویش را نثار او کردند.
(برگرفته از کتاب “إبصار العین فی أنصار الحسین (علیه السلام)”، تالیف: “شیخ محمد بن طاهر سماوى” (با تلخیص و اضافات))[note]8ـ متن فوق برگرفته از ترجمه فارسی این کتاب توسط آقای عباس جلالى میباشد.[/note]
سایت رشد، فرا رسیدن
تاسوعای حسینی،
روز بزرگداشت ساقی مظلوم کربلا و جلوه گاه ادب و ایثار،
حضرت عباس بن علی (علیهما السلام)
را به تمامی ارادتمندان آن حضرت، به خصوص شما دوست گرامی تسلیت میگوید.
پاورقی ها:
