متن سوال:
1. چه نفعی از تحریم کالا های شرکت های که گفته می شود به اسرائیل وابسته هستند، عاید ما می شود. 2. آیا تحریم کالاهای مورد نیاز روزانه که تولید کننده آن کفار و دشمنان مسلمین هستند، در اسلام مجاز اسث؟ 3. لطفا یک یا چند حدیث معتبر از ائمه ذکر کنید که در زمان زندگانی خود امر به تحریم کرده باشند.
متن جواب:
درباره تحریم کالاهای اسرائیلی و آمریکائی، می‌توان از چند دید متفاوت به این مسأله توجه نـمود. از نقـطه نـظـر فقـهی و بـا تـکیه بر آیات قرآنی و روایات و سیره معصومین (علیهم السلام) ( از جمله فراز آخر آیه 141 سوره نساء ) (1) ارتکاب هر عملی که موجب تقویت اقتصادی و سیاسی و نظامی و … دشمنان اسلام و مسلمین گردد، و سبب ازدیاد سلطه و ظلم آنان شود، حرام است و اجتناب از آن بر هر فرد لازم می باشد.
از لحاظ اعـتقـادی، یکی از مواردی که هر مسـلمان از جانب خداوند متعال مأمور به انجام آن است ، مسأله ” تبری” است. تبری بدین معناست که شخص مسلمان همواره باید در تحت هر شرایطی از لحاظ قلبی و باطنی و در صورتی که برایش مقدور باشد ، در دو حیطه زبان و عمل ، انزجار و بیزاری خود را از دشمنان خدا و پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم ) و ائمه طاهرین (علیهم السلام ) اعلام نماید که یکی از بارزترین مصادیق آن در عصر حاضر، دول اسرائیل و آمریکا هستند . در این میان مسلماً یکی از طرق ابراز بیزاری از آنان و ظلم و ستمهایشان در حوزه عملی، بایکوت و تحریم کالاهای تولیدی آنان می‌باشد.
اگر از بعد اقتصادی بدین مسأله نگریسته شود، بدین وسیله و با جمع شدن تحریمهای مختلف که توسط افراد گوناگون اعمال می‌گردد ، می‌توان صدماتی جدی و حتی جبران ناپذیری بر آنان وارد نمود. ( البته باید توجه نمود که هر چند ممکن است یک قطره نتواند نیرویی بزرگ اعمال کند ، اما از اجتماع قطرات، رودی خروشان حاصل می‌گردد که هرگز نمی‌توان مانع حرکت و خروش آن گردید و سخت‌ترین سنگها را نیز در هم می‌نوردد).
از جنبه اجتماعی، پدیده ای که امروز اهمیت آن بیش از هر روز دیگر آشکار گردیده است، مسأله افکار عمومی است که بدین طریق می‌توان علاوه بر آگاهی دادن به سایر ملتها در خصوص ظلم و ستم و جنایات آمریکا و اسرائیل نسبت به مسلمانان، از طریق افکار عمومی جهان بر آنان فشار وارد کرد و در برابر آنان سدی مستحکم ایجاد نمود.
در پاسخ به سؤال دوم شما، این مطلب را به استحضارتان می‌رسانیم که دین مبین اسلام در مواردی که انسان به شیئی نیاز ضروری و واقعی داشته باشد و جز از این راه هم قابل تهیه نباشد ، استثناء قائل می‌شود و در این حالت می توان شیئی مورد نظر را از این راه تهیه نمود.
اما در خصوص قسمت سوم پرسشتان ، در زندگانی معصومین( علیهم السلام)، موارد مختلفی را می‌توان یافت که آن بزرگواران در مقابل ظالمان و ستمگران زمانه به پیروان خویش دستور بایکوت و تحریم آنان را داده اند. به عنوان نمونه و با رعایت اختصار در این مجال به قضیه صفوان جمال که فردی از پیروان امام کاظم (علیه السلام) بود ، اشاره می‌گردد.
صفوان کاروانی شتر داشت که طبق قراردادی ، آنها را در اختیار هارون‌الرشید خلیفه جائر و ستمگر عباسی قرار داده بود تا بدان وسیله او اسباب و تجهیزات خویش را برای سفر حج حمل نماید و او نیز در مقابل، وجهی را دریافت کند. روزی به خدمت امام هفتم رسید. حضرت خطاب به او فرمودند : صنوان همه چیز تو خوبست جز یک چیز. صنوان از آن مطلب سوأل نمود. حضرت در پاسخ فرمودند: اینکه شترانت را به این مرد ( هارون ) کرایه داده ای و تو هم اجرت مقرر را از او طلبکار خواهی شد این‌گونه نیست؟ صفوان مطلب را تأئید کرد. حضرت فرمودند: آیا تو دوست نداری که هارون لااقل این مقدار زنده بماند که طلب تو را بدهد؟ صنوان باز هم تأئید نمود. سپس امام کاظم (علیه السلام) فرمودند: هر کس به هر عنوان دوست داشته باشد ستمگران باقی بمانند جزء آنان محسوب خواهد شد و معلوم است که هر کس جزء ستمگران محسوب گردد، در آتش خواهد رفت.
پس از این قضیه صفوان تمامی کاروان شتر خود را یکجا فروخت و دیگر آنها را در اختیار هارون قرار نداد(2). از این قضیه معلوم می‌گردد که امام (علیهم السلام) نه تنها حکم به بایکوت و تحریم ستمگران می‌نمایند ، بلکه در این‌گونه از امور و سایر اعمال ، نگاهی تیزبین و دقیق نگر نیز دارند.
