تا کنون افراد بزرگی به بررسی و تحقیق درباره پیامبر اسلام پرداخته و اظهار نظرهای جالبی درباره شخصیت یکتای ایشان به جای گذارده اند. در این مجموعه تعدادی نقل قول کوتاه از اسلام شناسان غیرمسلمان و مشاهیر دانشمندان جهان گردآوری شده است. اظهار نظرهای زیر از آن جهت که از محققان و شخصیت های غیر مسلمان نقل می شود، شایسته توجه بیشتری است و گاه ابعادی از زندگانی و شخصیت ایشان را بدست می دهد که ممکن است از سوی مسلمانان به آن توجه شایسته نشده باشد.
دکتر مایکل هارت (1932- 2007)
استاد نجوم، فیزیک و تاریخ علم
او در کتاب خود 100 چهره برتر تاریخ را که از نظر وی تأثیرگذارترین افراد بر تاریخ بشریت هستند، به ترتیب اهمیت لیست کرده است. آنچه در مورد کتاب وی جالب به نظر می رسد، انتخاب پیامبر اسلام به عنوان اولین شخصیت مهم و تأثیرگذار است. او در این زمینه می گوید:
“انتخاب محمد به عنوان رأس افراد تأثیرگذار توسط من، ممکن است برخی خوانندگان این کتاب را به شگفتی وادارد یا توسط برخی دیگر مورد انتقاد قرار گیرد، اما در کلّ تاریخ، او (محمد) تنها کسی است که هم در جنبه دینی و هم در جنبه مادی و دنیایی بسیار موفق بوده است.” (1)
روراند بوسوُرٍث اسمیت (1794- 1884)
استاد دانشگاه آکسفورد
“… او همزمان یک قیصر و یک رهبر دینی بود، رهبری بی ادعا و قیصری بی سپاه. بدون سپاهی آماده، بدون محافظ شخصی، بدون کاخ و بودجه ای مشخص، اگر کسی استحقاق این ادعا که حکومتش کاملاً الهی بوده را داشته باشد، آن شخص محمد است؛ زیرا او بدون بهره برداری از ابزار و وسایل قدرت، قدرتی کامل داشت. ” (2)
واشینگتون اروینگ (1783- 1859)
مشهور به متفکر اول امریکا
“او در غذا خوردن اعتدال را رعایت می کرد و هیچ گاه بیش از یک حد مشخص غذا نمی خورد، کاملاً با روزه گرفتن مأنوس بود. او اهل تفاخر به لباس و خودنمایی های کوته بینانه نبود ..
در تعاملش با مردم منصف و عادل بود. با دوست و غریبه، ثروتمند و فقیر، قوی و ضعیف یکسان رفتار می کرد. به خاطر خوش صحبتی و روی گشاده در برخورد با مردم و گوش دادن به مشکلات آنها محبوب مردم عادی بود.
در زمان اوج قدرت همان سادگی رفتار و شکل ظاهر را که در شرایط سخت و طاقت فرسا داشت، حفظ می کرد. از اظهار حالات سلطنت مآبانه بسیار دور بود و از اینکه به هنگام وارد شدن اتاق، تکریم و تعظیم های غیر متعارف برایش انجام شود، ناراحت می شد. ” (3)
دیوید جورج هوگارث (1862- 1927)
فرهنگ شناس، نویسنده انگلیسی
“در هر صورت رفتار روزمره او (محمد) شریعتی را پایه گذاری کرد که امروزه میلیونها انسان آگاهانه و هوشیارانه پیرو آن هستند. هیچ انسان کاملی در هیچ یک از مکاتب و مذاهب، با این دقت و جزئیات که او مورد پیروی قرار می گیرد، مورد تبعیت قرار نگرفته است. منش و رفتار پایه گذار مسیحیت این گونه زندگی عادی پیروانش را تحت تأثیر قرار نداد. “(4)
ویلیام مونتگومری وات (1909- 2006)
مورخ و اسلام شناس شاخص غربی (استاد عربی و علوم اسلامی دانشگاه ادینبورگ)
“گسترش اعراب و رشد جامعه اسلامی به خودی خود به هیچ وجه اجتناب ناپذیر و قهری نبود. به بیان روشنتر بدون وجود مجموعه ای قابل توجه از سجایای اخلاقی در محمد، گسترش اسلام غیر محتمل بوده است.
هر قدر انسان درباره تاریخ زندگی محمد و صدر اسلام تعمق می کند، بیشتر از ابعاد وسیع موفقیت های او حیرت زده می شود. ” (5)
“آمادگی او (محمد) برای تحمل شکنجه و آزار و اذیت در راه عقیده اش، شخصیت اخلاقی افرادی که به او ایمان آوردند و او را به عنوان رهبر خود تکریم می کردند، و عظمت موفقیت های مهم او، همگی ریشه در صداقت و حسن خلق و سلوک او دارد. همچنین هیچ کدام از شخصیتهای بزرگ تاریخ به طور نامناسبی که محمد در غرب شناخته شده، شناسانده نشده است.”(6)
آیا براستی شخصیتی که خصایص اخلاقی او در ورای قرون بر دانشمندان و متفکران پوشیده نمانده است، امروزه به درستی شناسانده و شناخته می شود؟
پاورقی ها:
1. Michael H. Hart, “The 100: A Ranking of The Most Influential Persons In History”, New York, 1978, p. 33
2. Reverend Bosworth Smith, “Mohammed and Mohammedanism”, London, 1874, p. 235
3. William Montgomery Watt, “Life of Mahomet, London”, 1889, pp. 192-3, 199
4. David George Hogarth, “Arabia”, Oxford, 1922, p. 52
5. William Montgomery Watt, “Muhammad Prophet and Statesman” (1960), Oxford: Oxford University Press. pp 236 and 237
6. William Montgomery Watt, “Mohammad At Mecca”, Oxford, 1953, p. 52
