محبت نسبت به اهل بیت (علیهم السلام) بدون شک از ارزشمندترین گوهرهایی است که شیعیان به داشتن آن افتخار می‌کنند. اما آیا صرف داشتن محبت، کافی است تا خود را شیعه و پیرو آنان بدانیم؟ با دقت در سیره اهل بیت (علیهم السلام) می‌توان پاسخی متفاوت برای این پرسش یافت …
از امام حسن عسکرى (علیه السلام) روایت شده است که در زمانی که مأمون، علی بن موسی الرضا (علیه السلام) را به ولایت‌عهدی منصوب کرده بود، دربان ایشان بر حضرت وارد شده و گفت: “گروهی پشت در ایستاده و اجازه ورود خواسته و مى گویند: ما از شیعیان على (علیه السلام) هستیم.” حضرت فرمود: “من مشغولم، آنها را بازگردان.” و دربان ایشان را بازگرداند. آن گروه به مدت دو ماه به همین منوال می‌آمدند و سخن خویش را تکرار می‌کردند، ولی بازگردانده می‌شدند؛ تا جایی که دیگر از دیدار امام (علیه السلام) نا امید شده و به دربان گفتند: “به آقایمان بگو ما از شیعیان پدرت على (علیه السلام) هستیم! اینکه شما به ما اذن ورود نمی‌دهید، موجب شماتت و سرزنش ما توسط دشمنان شده است و ما این بار بازگشته و از خاری و خجالت نسبت به آنچه برایمان روی داده و ناتوانی از تحمل دردی که از ناحیه دشمنانمان بر ما خواهد رسید، از شهر خود خواهیم گریخت.”
علی بن موسی الرضا (علیهما السلام) به دربان خود فرمود: “اجازه بده داخل شوند.” آنان وارد شده، سلام کردند؛ ولی امام (علیه السلام) اجازه نشستن صادر نکرد، لذا آنان همانطور ایستادند.
سپس گفتند: “ای زاده رسول خدا! پس از آن روی گردانی شدید، این چه جفای بزرگ و استخفافی است (که در حق ما روا می‌دارید)؟ بعد از این دیگر چه اعتبار و آبروئی برای ما باقی می‌ماند؟”
امام رضا (علیه السلام) فرمود: “این آیه را بخوانید: «و هر مصیبتى به شما رسد، به خاطر اعمالى است که انجام دادهاید و (خدا) بسیارى را نیز عفو مىکند.»(1) به خدا سوگند که من در این بی اعتنایی جز از خداوند عز و جل و رسول او و امیرالمؤمنین و پس از او از پدران پاکم (علیهم السلام) پیروی نکردم، لذا من نیز به سیره آنان اقتدا نموده ام.”
گفتند: “دلیل این (بی اعتنائی) چیست ای پسر رسول خدا؟”
فرمود: “این (رفتار من) برای آنست که ادعا می‌کنید شیعه امیرالمؤمنین (علیه السلام) هستید؛ واى بر شما! شیعیان او، حسن و حسین (علیهما السلام) و سلمان و ابوذر و مقداد و عمّار و محمّد بن ابى بکر بودند که ذره‌ای از دستورات او سرپیچی نکردند. در حالی که شما با انجام بسیارى از کردارهایتان با او مخالفت می‌کنید، و در بیشتر واجبات خود کوتاهى ورزیده و حقوق بزرگ الهی برادران خود را خار و بی مقدار می‌شمرید … اگر شما مى گفتید که از موالیان و محبین اویید و از دوستداران دوستان او و دشمنان دشمنان او هستید، من این ادعای شما را انکار نمی‌کردم، ولی آنچه ادعا نمودید، مقام بلندی است و اگر با کردارتان ادعایتان را تصدیق نکنید، به هلاکت می‌افتید، مگر آنکه رحمت پروردگارتان شامل شما شود.”
آنان گفتند: “ای پسررسول خدا! ما همگی نه تنها به درگاه خدا استغفار کرده و از این گفته خود توبه می‌کنیم، بلکه آن‌طور که مولای مابه ما آموخت، می‌گوییم: «ما محبان شما و دوستداران دوستان شماییم و دشمنان دشمنان شما هستیم.»” امام رضا (علیه السلام) فرمود: “آفرین و مرحبا به شما برادران و محبینم! اکنون به نزد من آئید.”
پس آنان را پیوسته به خویش نزدیک می‌نمود تا اینکه آنان را در آغوش گرفت. سپس امام (علیه السلام) به خدمتکار خویش فرمود: “توبه و استغفار آنان سبب گردید تا گناهانشان آمرزیده گردد و به خاطر محبتشان به اهل بیت، مستحق تکریم گردیدند.” لذا به او امر نمود تا به کار آنان و خانواده هایشان رسیدگی کند و به آنان مخارج زندگی و هدایایی اهدا کند و مشکلات آنان را برطرف نماید. [note]1-“و ما أصابکم من مصیبه فبما کسبت أیدیکم و یعفوا عن کثیر” (سوره شوری، آیه 30)[/note]
بر اساس حدیث فوق، تنها کسانی می‌توانند ادعای شیعه واقعی بودن را بنمایند که علاوه بر محبت اهل بیت (علیهم السلام)، رفتار و کردارشان در تمامی زمینه‌ها شبیه آن بزرگواران باشد. به بیان دیگر، معیار تشخیص شیعیان حقیقی نه تنها محبت آنان به اهل بیت (علیهم السلام)، بلکه مقدار اطاعت و پیروی آنانازفرمان خداست.
(برگرفته از کتاب “إحتجاج”[note]2- در ترجمه حدیث فوق، از ترجمه فارسی کتاب “الاحتجاج علی اهل اللجاج” که توسط آقای بهراد جعفری صورت گرفته، استفاده گردیده است.[/note]، تألیف مرحوم علامه طبرسی(ره))
1388/11/26
پاورقی ها:
