شیعیان علاوه بر پیوند عقیدتی با امامان خویش، پیوند عاطفی مستحکمی نیز دارند. لذا ما شیعیان به خصوص به هنگام گرفتاریها و مشکلات، دست توسل به دامان پر مهر اهل بیت (علیهم السلام) می زنیم و به محضرشان درد دل می کنیم. اما لازمه این ارتباط سرشار از محبت، هم‌زبانی و تفاهم میان امام و ماموم است. آیا اختلاف زبان و گویش‌های مختلف، از انگلیسی و فرانسوی و اسپانیایی گرفته تا فارسی و هندی و گویش‌های شرقی و حتی زبانهای محلی، مانعی در ارتباط شیعه با ائمه اطهار (علیهم السلام) به شمار می‌آید؟
اسماعیل سِندی گوید: در هند شنیدم که حجت خدا در میان عرب است. در جستجوی وی بیرون آمدم. مرا به حضرت رضا (علیه السلام) راهنمایی کردند. لذا نزد ایشان رفتم؛ در حالی که حتی یک کلمه هم عربی نمی دانستم. بنابراین به زبان محلی خودمان سلام کردم. ایشان هم به همان زبان، پاسخ مرا دادند و با همان زبان نیز با یکدیگر مشغول گفتگو شدیم.
به امام رضا (علیه السلام) عرض کردم: من در هند شنیدم که حجت خدا در میان عرب است و لذا در جستجوی حجت الهی از شهر خود بیرون آمده ام. امام (علیه السلام) به همان زبان محلی خودمان پاسخ دادند: “آری من همان حجت خدا هستم پس آنچه می خواهی بپرس.”[note]1- الخرائج و الجرائح، جلد 1، صفحه 340[/note]
من نیز آنچه می خواستم، پرسیدم …
همچنین شیخ صدوق از ابو الصّلت هروى نقل می کند كه گفت: امام رضا (عليه السلام) با افراد به زبان خودشان گفتگو مي‌کرد و به خدا قسم فصيح‌ترين مردمان و عالم ترين اشخاص به هر زبان و لغتى بود. روزى به آن حضرت عرض كردم: يا ابن رسول الله! من در شگفتم از اينكه شما به تمامى زبان‌ها با اختلافاتى كه دارند، اين طور تسلّط و آگاهى داريد. آن حضرت فرمود: اى پسر صلت! من حجّت خدا بر بندگان اويم، و خداوند حجّتى بر قومى بر نمىانگيزد كه زبان آنان را نفهمد و لغاتشان را نداند.[note]2- عیون اخبار الرضا، باب 54، حدیث 3[/note]
در این راستا، محدث گرانقدر، علامه مجلسی (ره)، یک باب از کتاب ارزشمند بحارالانوار را به[note]3- بحار الانوار، جلد 26، صفحه 190[/note] و در پایان آن می‌نویسد: “این حقیقت که ائمه (علیهم السلام)، به زبانهای مختلف دانا هستند، مطلبی است روشن، که احادیث در این موضوع، نزدیک به حد تواتر است و هنگامی که با احادیث اهل تسنن ضمیمه شود، مجالی برای تردید در مورد آنها باقی نمی‌ماند.”[note]4- بحار الانوار جلد 26، صفحه 192و 193[/note] و [note]5- به عنوان نمونه ای دیگر، شیخ مفید در کتاب اختصاص نقل می کند که امام صادق (علیه السلام)، خدمتکاری غیر عرب داشت و به او فرمود: “به هر زبان که دوست داری، سخن بگو، من آن را می‌فهمم.” (اختصاص، صفحه 290)[/note]
آری! امامان به لطف و اعجاز الهی آگاه به گویش و کلام شیعیان خویش هستند و چون شیعه با مولای خویش به درد دل می نشیند، چه فارس و چه اروپایی، چه هندو و چه ترک، چه ساکن آفریقا و چه مقیم آمریکا و چه در هر نقطه‌ای از عالم، نگاه مهربان و گوش شنوای امام (علیه السلام)، پذیرای اوست.
«برگرفته از کتاب “درس هایی از زندگانی امام رضا (علیه السلام)”، تالیف:”دکتر حسین فریدونی” (همراه با اضافات)»
1395/9/10
پاورقی‌ها: